به گزارش نی نی سایت: تشکیل خانواده ای صالح و رفع نیاز های جنسی، هدف افراد از ازدواج می باشد که به دنبال آن، حقوقی برای زن و مرد ایجاد می شود. متاسفانه امروزه به دلایلی مانند خیانت، فقر، ابتلا به امراض صعب العلاج و… تعداد پرونده های حقوقی مربوط به مسئله طلاق، روندی افزایشی داشته است؛ برای بسیاری از بانوان متقاضی جدایی، وضعیت مهریه، نفقه، اجرت المثل، جهیزیه و… پس از طلاق سوال برانگیز می باشد.
در مقاله «جهیزیه را چگونه می توان بعد از طلاق پس گرفت؟» مستند به مواد قانونی و تحت نظر کارشناسان مجرب دستگاه قضایی، پاسخ پرسش مذکور شرح می شود.
جهیزیه چیست؟
پیش از آنکه به چگونگی بازگرداندن جهیزیه پرداخته شود، بهتر است که دیدگاه درستی نسبت به این اصطلاح پرکاربرد به وجود بیاید. در فرهنگ کشور ما تامین بخش مورد توجهی از اثاث مورد نیاز منزل برای آغاز زندگی مشترک، وظیفه خانواده عروس تلقی می شود؛ اقلامی که زوجه ملزوم است با خود به خانه شوهر ببرد، طبق آداب و رسوم مناطق مختلف کشور، متفاوت می باشد.
اما نکته لازم به توجه این است که بر اساس شرع و مواد قانونی تامین مسکن، وسایل منزل، پرداخت نفقه و…، همگی جزو وظایف مرد شناخته می شود؛ می توان نتیجه گرفت که جهیزیه در واقع هدیه از طرف خانواده زوجه می باشد.
بنابراین مالکیت جهیزیه از ابتدای زندگی مشترک تا انتهای آن، قانونا به زن تعلق دارد؛ البته بسته به نوع طلاق، ممکن است که این قانون نقض شود! در بخش های آتی بدان پرداخته می شود.
کدام اموال جزو جهیزیه می باشد؟
ماهیت اموالی که تحت عنوان جهیزیه شناخته می شوند، منقول است؛ بدان معنا که برخلاف اموالی مانند مسکن، باغ و…، امکان جا به جایی فیزیکی اینگونه اقلام وجود دارد مانند تلویزیون.
تهیه لیست سیاهه توسط خانواده زن ضمن انتقال جهیزیه به خانه داماد، در بسیاری از مناطق مختلف کشور، مرسوم است؛ در این لیست تمامی اقلام هدیه داده شده، با بیان جزئیات ثبت می شود.
استرداد جهیزیه اصطلاحی است که مراجع ذیصلاح به «پس گرفتن جهیزیه توسط زوجه» نسبت داده اند. بدیهی است که هرچه جزئیات مذکور در سیاهه دقیق تر باشد، مدرک موثق تری خواهد بود؛ به عنوان مثال دو تخته فرش (تعداد)، دستباف (کیفیت)، کرمی رنگ (ویژگی های ظاهری) به ارزش سی میلیون تومان.
نکاتی درباره اموال شامل جهیزیه که باید بدانید!
الف) با شنیدن نام جهیزیه، تجسمی از اثاث منزل که مالک آن زن است در ذهن افراد ایجاد می شود؛ اما برخلاف باور عموم، تمام وسایل منزل متعلق به زوجه نیستند!
تنها مالکیت اموال منقولی برای زوجه می باشد که حین ازدواج و طبق سیاهه، به خانه شوهر آورده شده است؛ بدان معنا که اگر مرد در طول زندگی مشترک مبلغی را برای خرید اثاث جدید بپردازد، جزو جهیزیه محسوب نخواهد شد و به دنبال آن واژه «استرداد» نیز کاربرد خود را از دست می دهد.
البته تحت شرایطی زن می تواند مالکیت این اموال را نیز به دست آورد:
می دانیم که پرداخت مبلغی به زوجه برای امرارمعاش تحت عنوان نفقه وظیفه مرد می باشد؛ اگر زوجه بتواند با ارائه مدارک کافی ثابت کند که پول خرید این وسایل از نفقه وی پرداخته شده، مقام قضایی حکم استرداد این اموال را صادر می کند.
ب) همچنین اگر شوهر بتواند ثابت کند که با پولی جز نفقه زوجه اقدام به خرید وسایل مورد نیاز برای تعمیر اقلام جهیزیه کرده است، بسته به انتخابش می تواند هزینه پرداختی را از زن مطالبه کند، چراکه مالکیت آن بخش از کل شی، برای مرد می باشد.
ج) اگر آسیب رساندن زوج به جهیزیه زوجه در دادگاه به اثبات برسد، فورا میزان خسارت وارده توسط کارشناسان مجرب محاسبه می شود و شوهر نیز ملزم به پرداخت این مبلغ خواهد بود.
شرایط پس گرفتن جهیزیه چیست؟
بدیهی است که برای دخالت مقامات قضایی در هر مسئله ای، تخطی از قوانین لازم می باشد؛ بنابراین برای استرداد قانونی جهیزیه، باید این اموال منقول توسط غیرمالک تصاحب شود یعنی شوهر.
منظور از تصاحب توسط مرد، خارج کردن این اموال از کنترل زن است؛ مثلا انتقال این اموال به مکانی دیگر خارج از دسترس زوجه، تصاحب مال غیر بوده و پیگرد قانونی را به همراه خواهد داشت.
چه مدارکی برای پس گرفتن جهیزیه بعد از طلاق الزامی است؟
- موثرترین مدرک در فرآیند استرداد جهیزیه، لیست سیاهی می باشد که چون توسط شاهدین عاقل و بالغ امضا شده، از اعتبار قانونی برخوردار است؛ در صورت عدم وجود این سند، شهادت آشنایان و فروشندگان وسایل جهیزیه و ارائه رسید های خرید می تواند مفید واقع شود.
- ارائه مدارکی که هویت افراد را احراز می کند یعنی شناسنامه و کارت ملی.
- ارائه مدارکی که مزدوج بودن طرفین در گذشته را گواه شود؛ در این شرایط می توان از سند ازدواج باطل شده، حکم طلاق، استعلام در سیستم اسناد و… کمک گرفت.
- ارائه مدارکی که تصاحب اموال جهیزیه توسط شوهر سابق را اثبات کند: شهادت افراد، تهیه عکس، فیلم یا صوت و…
- اگر زن استرداد جهیزیه را به نماینده قانونی خود یعنی وکیل سپرده باشد، ارائه وکالتنامه توسط وی در تمامی مراحل الزامی می باشد.
جهیزیه را چگونه می توان بعد از طلاق پس گرفت؟
پیش تر بدین موضوع که شیوه پس گرفتن جهیزیه نسبت به نوع طلاق متفاوت است، اشاره شد؛ در این بخش به انواع استرداد پرداخته می شود:
1. استرداد جهیزیه در طلاق توافقی: اگر طرفین هر دور راضی به طلاق باشند، باید پس از تنظیم توافقنامه ای بر سر موضوعاتی چون حضانت فرزندان، مهریه، نفقه، اجرت المثل، جهیزیه، اموال و حساب های مشترک و…، همزمان درخواست طلاق را در یکی از دفاتر خدمات قضایی یا به صورت آنلاین در سامانه تصمیم به آدرس www.behzisti.ir ثبت کنند.
اگر زن از جهیزیه اش برای برخورداری از حق دیگری (مانند حضانت فرزندان) بگذرد، استردادی وجود نخواهد داشت؛ درغیر این صورت، طبق توافق طرفین اموال به زن برگردانده می شود.
2. استرداد جهیزیه در طلاق غیر توافقی: اگر حین طلاق توافقنامه ای بین طرفین امضا نشود، استرداد جهیزیه با استفاده از لیست سیاهه یا شهادت اقوام و آشنایان امکان پذیر خواهد شد؛ برای تحقق این امر باید ابتدا درخواست طلاق توسط زن یا مرد در مراجع ذی صلاح ثبت شود و سپس ضمن جلسات دادگاه تصمیمی برای این اموال منقول، توسط قاضی گرفته خواهد شد.
استرداد جهیزیه بدون اذن شوهر
اگر پس از صدور حکم نهایی استرداد جهیزیه، مرد همکاری لازم را به عمل نیاورد، ماموران قانون همراه با زوجه به محل نگهداری این اموال مراجعه و حکم را اجرایی می کنند؛ در صورت عدم حضور زوجه در مکان مذکور، شکستن قفل پیگرد قانونی به دنبال نخواهد داشت! همچنین در صورت مقاومت مرد در اجراى حکم، اجازه اعمال زور توسط مامورین دولت وجود دارد.
اگر تمایل به کسب اطلاعات تکمیلی راجع به استرداد جهیزیه + مدت زمان آن دارید، مطالعه سایر مقالات مربوطه و مشاوره با وکیلی حقوقی پیشنهاد می شود.
کلام آخر
جهیزیه شامل اموال منقولی است که زن با خود به خانه شوهر می برد؛ از آنجا که شرعا و قانونا تهیه اثاث منزل وظیفه شوهر است، این اموال هدیه تلقی شده و مالکیت آن برای زوجه می باشد. برای پس گرفتن جهیزیه بعد از طلاق، علاوه بر اثبات تصاحب مال غیر توسط شوهر سابق، ارائه مدارکی چون شناسنامه، کارت ملى، لیست سیاهه و… الزامى است.
