خرد متعارف: چگونه باورهای رایج بر تفکر و تصمیمگیری ما تأثیر میگذارند؟
درک مزایا و معایب تکیه بر دانش پذیرفته شده عمومی
خرد متعارف (Conventional Wisdom) به ایدهها و باورهای رایج و به طور گسترده پذیرفته شده اشاره دارد. میتواند شامل ایدههایی باشد که به طور کلی توسط اکثریت مردم نگهداری میشوند و همچنین نظرات کارشناسی طولانیمدت پذیرفته شده در یک زمینه یا نهاد.
این نوع دانش میتواند هم مزایا و هم معایب داشته باشد. گاهی اوقات این ایدهها به مردم اجازه میدهند اجماع اکثریت را درک کنند و به سرعت به نتیجهگیری برسند. در موارد دیگر، خرد متعارف میتواند تفکر خلاق و ارائه راهحلهای جایگزین برای مشکلات را دشوارتر کند.
ریشه اصطلاح
استفاده مدرن از اصطلاح خرد متعارف به اقتصاددان جان کنت گالبریث (John Kenneth Galbraith) نسبت داده میشود که این موضوع را در کتاب خود در سال ۱۹۵۸ به نام «جامعه مرفه» (The Affluent Society) مورد بحث قرار داد. گالبریث خرد متعارف را به عنوان عاملی توصیف کرد که مقاومت نهادی و اجتماعی در برابر تغییر را افزایش میدهد.
نشانههای خرد متعارف
خرد متعارف در بسیاری از جنبههای زندگی روزمره آشکار است. برخی از نشانههایی که نشان میدهد شما از خرد متعارف برای هدایت تصمیمگیری خود استفاده میکنید عبارتند از:
- پذیرش ایدههای خاص بدون سؤال
- به چالش نکشیدن اطلاعاتی که با آنچه انتظار دارید پیدا کنید مطابقت دارد
- باور داشتن که اکثریت مردم فکر میکنند چیزی درست است
- فرض کردن که نظر اکثریت باید درست باشد
- فکر کردن که چیزی درست است صرفاً به این دلیل که منطقی به نظر میرسد
- پذیرفتن چیزی به عنوان حقیقت به دلیل سنت یا اقتدار
هر زمان که به طور خودکار فرضی را بدون فکر زیاد انجام میدهید، ممکن است به خرد متعارف به عنوان راهنما تکیه کنید. مهم است که به یاد داشته باشید که در حالی که این ایدهها پذیرفته شدهاند، به این معنی نیست که دقیق هستند.
خرد متعارف اغلب به پذیرش چیزها بر اساس ایمان به نظرات و تخصص دیگران متکی است. مشکل این است که این دانش لزوماً ریشه در شواهد قابل تأیید ندارد.
در بسیاری از موارد، پیدایش آن ممکن است در مشاهدات حکایتی (Anecdotal Observations)، خرافات، فولکلور، سوءتفاهمها یا حتی تحقیقات بد طراحی شده باشد.
انواع
خرد متعارف میتواند در طیف گستردهای از موضوعات اعمال شود. برخی از زمینههایی که ممکن است با چنین تفکری مواجه شوید عبارتند از:
- سیاست (Politics)
- دولت (Government)
- آموزش (Education)
- مراقبتهای بهداشتی (Healthcare)
- پزشکی (Medicine)
- سازمانها و نهادها (Organizations and Institutions)
- علم (Science)
- دانشگاهیان (Academics)
- مذهب (Religion)
- اقتصاد (Economics)
- سلامتی (Wellness)
در همه این زمینهها، افرادی که در این زمینه کار میکنند اغلب به مجموعهای از دانش متکی هستند که به اطلاعرسانی و راهنمایی ایدهها و اقدامات آینده خدمت میکند. در حالی که افراد در این زمینهها در حال تحقیق و نوآوری راهحلهای جدید هستند، بیشتر این اکتشافات هنوز بر اساس دانش به طور کلی توافق شده ساخته شده است.
استفاده یا پذیرش یک ایده متعارف همچنین میتواند به ارتباط آن با موقعیت فعلی فرد بستگی داشته باشد. اگر چیزی برجستهتر به نظر برسد، ممکن است دقیقتر نیز دیده شود.
نمونهها
در زمینه سیاست
خرد متعارف ممکن است شامل نکات بحث (Talking Points) باشد که آنقدر مکرر تکرار میشوند که بدون بررسی دقیق پذیرفته میشوند، چه دقیق باشند یا نه.
در زمینه سلامت
نمونهای از خرد متعارف در سلامت، باور گسترده قبلی در میان مصرفکنندگان و متخصصان پزشکی بود که سیگار کشیدن رفتار پرخطری نیست. تنها پس از تحقیقات و کمپینهای قابل توجه بهداشت عمومی بود که مردم شروع به تغییر باورهای خود در مورد خطرات جدی سلامتی ناشی از سیگار کشیدن کردند.
کاربردهای خرد متعارف
این نوع دانش میتواند چند کاربرد مختلف داشته باشد. میتواند به عنوان راهی برای سنجش اجماع اکثریت یک جمعیت عمل کند. چه خود ایده درست باشد یا نه، دانستن اینکه اکثر مردم آن را درست میدانند میتواند اطلاعاتی در مورد نیازها، اولویتها یا نظرات یک گروه فراهم کند.
خرد متعارف همچنین میتواند به عنوان نوعی میانبر ذهنی (Mental Shortcut) عمل کند. به جای اینکه مجبور باشید هر جنبه از یک مشکل را بررسی کنید، تکیه بر خرد متعارف میتواند به مردم کمک کند به سرعت تصمیم بگیرند یا به نتیجهگیری برسند.
تکیه بر خرد متعارف ممکن است مفید باشد وقتی:
- زمان برای تجزیه و تحلیل هر جنبه از یک موقعیت یا هر گزینه موجود ندارید
- مهم است که اجماع در گروه به دست آید
- مطابقت با گروه و جا افتادن در آن مهم است
- با گروه یا سازمانی سر و کار دارید که در برابر ایدههای جدید مقاوم است
همچنین مهم است که بدانید خرد متعارف میتواند صحیح باشد. نمونهای از خرد متعارف واقعی این است که شستن دستها با آب و صابون میتواند به جلوگیری از انتشار بیماری کمک کند. هر زمینهای دانشی دارد که از تخصص و تجربه اعضای آن گروه سرچشمه میگیرد. ممکن است متوجه شوید که رویکرد متعارف دقیقترین یا مفیدترین است.
تأثیر خرد متعارف
از آنجایی که خرد متعارف معمولاً بدون سؤال باقی میماند، میتواند زمانی که ایدههای نادرست پذیرش گسترده پیدا میکنند، مشکلاتی ایجاد کند. این میتواند کاوش ایدههای جدید را بسیار دشوارتر کند.
به عنوان مثال، خرد متعارف قبلاً پیشنهاد میکرد که زخمهای معده (Ulcers) صرفاً توسط استرس ایجاد میشوند. در حالی که این ایده برای سالها غالب بود، تا زمانی که محققان آن را به چالش کشیدند، علت اصلی زیربنایی، یک باکتری خاص، کشف نشد.
در مواردی مانند این، خرد متعارف نادرست میتواند با سلامت فرد و نوع مراقبت پزشکی که دریافت میکند تداخل کند.
ایدههای متعارف میتوانند به شکلی از ثابتاندیشی عملکردی (Functional Fixedness) تبدیل شوند و ارائه راههای خلاق برای پاسخ به یک سؤال یا برخورد با یک مشکل را دشوارتر کنند. ایدههای ثابت در مورد یک مشکل با توانایی تفکر خارج از چارچوب یا یافتن راههای جدید برای مقابله با موضوع تداخل میکنند.
باورهای متعارف همچنین میتوانند در تغییر بسیار کند باشند. حتی با افزایش شواهد برای مقابله با یک ایده، ایدههای متعارف میتوانند پایدار بمانند.
خبر خوب این است که این نوع تفکر و دانش ثابت نیست. با گذشت زمان، همانطور که تحقیقات از ایدههای جدید حمایت میکنند و نشان میدهند که ایدههای قبلی نادرست بودند، تغییرات شروع به ریشه دواندن و شکوفایی میکنند.
نکات عملی
اگر ایدههای متعارف در مورد یک موضوع مفید یا دقیق به نظر نمیرسند، کارهایی وجود دارد که میتوانید برای به چالش کشیدن آنها و آزمایش راههای جدید تفکر انجام دهید. برخی از راههایی که ممکن است به این موضوع نزدیک شوید:
تاریخچه ایده را کاوش کنید
مقداری زمان را صرف تحقیق در مورد نحوه پیدایش این ایده در وهله اول کنید. آیا مجموعهای از تحقیقات وجود دارد که بر اساس آن استوار باشد؟ چه شواهدی از دقت آن حمایت میکند؟ آیا شواهد یا دادههایی وجود دارد که با این ایده در تضاد باشد؟
ایدههای جایگزین را تحقیق کنید
مقداری زمان را صرف ارائه فرضیههای جایگزین برای توضیح پدیده کنید. این ایدههای جدید را تحقیق کنید و آنها را برای دقت آزمایش کنید.
با افراد دیگر صحبت کنید
همچنین میتوانید ایدههای جدید خود را با دیگران در میان بگذارید تا ایده بهتری از نحوه نگرش افراد دیگر به این توضیحات جایگزین داشته باشید. آنچه برای شما ایده خوبی به نظر میرسد ممکن است برای دیگران غیرمنطقی یا غیرمنطقی به نظر برسد. افراد دیگر همچنین ممکن است بتوانند به ایدهها یا توضیحات دیگری اشاره کنند که ممکن است در نظر نگرفته باشید.
وقتی با ایدههایی مواجه میشوید که ریشه در خرد متعارف دارند، اغلب منطقی است که آنها را برای ارزیابی اعتبار و دقت آنها بررسی کنید. زیر سؤال بردن این خرد میتواند به الهام بخشیدن تحقیقات بیشتر کمک کند که میتواند ایدههای قدیمی را حمایت یا رد کند و به طور بالقوه منجر به توضیحات جدید و مفیدتر شود.
خرد متعارف اغلب به عنوان مانعی برای تفکر خلاق توصیف میشود. از آنجایی که منجر به ایدههای عمیقاً ریشهدار میشود که به ندرت برای دقت آنها ارزیابی میشوند، تغییر آن میتواند بسیار دشوار باشد. بازنگری خرد متعارف اغلب میتواند منجر به نوآوریهای جدید شود.
تغییر باورهای متعارف همیشه آسان نیست و گاهی اوقات میتواند با مقاومت و سایر پیامدهای نامطلوب مواجه شود. به عنوان مثال، برخی تحقیقات نشان میدهند که وقتی توصیههای جدید سلامت یا علمی خرد متعارف را به چالش میکشند، مردم ممکن است اعتماد کاهش یافتهای به اطلاعات علمی به طور کلی تجربه کنند.
با این حال، درک چگونگی عملکرد خرد متعارف و زمان مناسب برای به چالش کشیدن آن میتواند به پیشرفت دانش و نوآوری کمک کند. مهم است که تعادلی بین احترام به دانش موجود و باز بودن به ایدههای جدید حفظ شود.
