نقد و بررسی فیلم عرق سرد

خلاصه داستان:

افروز ( باران کوثری ) بازیکن تیم فوتسال است که قرار است برای حضور در مسابقات بین المللی به همراه تیم به خارج از کشور سفر کند اما متوجه می شود که به دلیل مخالفت همسر ( امیر جدیدی ) اجازه سفر ندارد و…

کارگردان :

سهیل بیرقی : متولد سال 1365 می باشد و فعالیت سینمایی خود را با دستیار کارگردانی فیلم « آدم » در سال 1385 آغاز کرد. وی پیش از « عرق سرد » ، فیلم « من » را با حضور لیلا حاتمی کارگردانی کرده بود که با واکنش های اغلب مثبت میان مخاطبان ایرانی مواجه شد.

نقد فیلم « عرق سرد » :

ماجرای سفر بازیکن زن تیم ملی فوتبال به خارج از کشور به جهت حضور در مسابقات فوتسال که با ممانعت همسرش مواجه شد و امکان حضور در این رویداد بین المللی را نیافت، دستمایه ساخت فیلم « عرق سرد » به کارگردانی سهیل بیرقی شده که پیش از این فیلم « من » را ساخته بود. اثری که در آنجا نیز قهرمان داستان یک زن بود و حالا بیرقی با دومین ساخته سینمایی اش نشان داده که توجه ویژه ای به مسائل زنان داشته و دغدغه مطرح کردن مشکلات آنان را دارد. اما دومین ساخته این کارگردان حال و هوایی متفاوت با نخستین ساخته اش دارد و در اینجا خبری از بکارگیری فرم بصری خاص نیست و همه چیز ساده تر و جمع و جورتر به تصویر کشیده شده است.

بیرقی بیش از اینکه در « عرق سرد » به دنبال فرم بصری و بطور خلاصه دستاورد سینمایی باشد، در پی مطرح کردن معضلی اجتماعی است که جوانب مختلف آن را نیز مورد بررسی قرار داده. در واقع موضوع ممنوعیت سفر زنان به خارج از کشور بدون اجازه همسر، موضوعی است که بیرقی به جنبه های مختلف اجتماعی و البته تاثیر آن در زندگی زناشویی پرداخته که این موضوع یک جهش برای سینمای ایران که معمولاً اغلب آثار اجتماعی اش خنثی است می باشد. اما نگاه بیرقی به این موضوع مشکلاتی هم دارد از جمله نگاه خشمگینانه سازنده به موضوع فیلمش است که باعث شده تا بخشی از قصه ناقص و زنگ زده به نظر برسد.

بیرقی در ترسیم شخصیت مرد داستان او را بیش از آنکه که انتظار می رود، غیرعادی به تصویر کشیده است. انتظار می رود که در شخصیت پردازی بتوان جنبه های مختلف زندگی فرد در  مسیر رسیدن به یک نقطه خاص، توسط فیلمساز ترسیم شود تا مخاطب یا حس هم ذات پنداری کاملی با او داشته یا بتواند درک کاملی از حال و هوای او داشته باشد. اما شخصیت یاسر در فیلم چنین وضعیتی ندارد و فیلمساز از مخاطب می خواهد تا او را فردی غیرعادی بداند. فیلم اطلاعات چندانی درباره دلایل رفتارهای یاسر ارائه نمی کند و همین موضوع سبب شده تا شخصیت پردازی درباره او روند منطقی خود را طی نکند.

از طرف دیگر، فیلمساز اگرچه دغدغه مطرح کردن مشکلات زنان را داشته و اتفاقاً به نظر می رسد اطلاعات کاملی نسبت به سوژه فیلمش هم داشته، اما در عمل داستان را به سمت و سویی سوق می دهد که مخاطب درگیر اتفاقات زندگی زناشویی افروز شود و جنبه اجتماعی سوژه کمرنگ تر شود. البته بیرقی به خوبی توانسته فضای زندگی زناشویی افروز را به تصویر بکشد و اتفاقاً این بخش از عوامل قوت محسوب می شود و به اندازه کافی شیمی رابطه بین یاسر و افروز مناسب از آب در آمده که مخاطب آن را باور نماید. اما به نظر بهتر می بود که فیلمساز نگاه اجتماعی اش را به سوژه حفظ می کرد و سهم بیشتری به آن اختصاص می داد.

با اینحال فیلم ویژگی های ارزشمندی نیز دارد که مستقیماً به کارگردانی سهیل بیرقی باز می گردد. سکانس دادگاه که در آن دوربین ثابت ایستاده و وقایع را به صورت مستند به تصویر می کشد، تصمیمی جالب و آگاهانه از کارگردان بوده که یک شمشیر دولبه نیز محسوب می شد چراکه می توانست تبدیل به یک بیانیه سیاسی گل درشت شود که مسیر داستان را بطور کامل منحرف نماید. اما خوشبختانه بیرقی تا حد زیادی توانسته از این وضعیت جلوگیری نماید و سکانس ماندگار خلق نماید که مخصوصاً با بازی تاثیرگذار بازیگران، سکانسی تماشایی است. تدوین و فیلمبرداری فیلم در مجموع عملکرد مناسبی دارد و از نقاط قوت اثر محسوب می شوند.

از بازی بازیگران نیز می بایست به عنوان نقطه قوت اصلی « عرق سرد » یاد کرد. جایی که باران کوثری یکی از بهترین بازیهای خود را در مقابل دوربین ارائه داده و بازیگران مکمل نظیر سحر دولتشاهی نیز موفق شده اند بهترین عملکرد را از خود به نمایش بگذارند. در این میان باید به لیلی رشیدی نیز اشاره کرد که پس از مدتها با یک نقش آفرینی قابل توجه به سینما آمده و قدرت بازیگری خودش را به رخ دیگران کشیده. امیر جدیدی هم اگرچه شخصیت پردازی منطقی ندارد و بصورت پیش فرض انسانی دیوانه به تصویر کشیده شده که دلایل منطقی برای رفتارش به چشم نمی خورد، اما بازی جدیدی در نقش یاسر قابل قبول است.

در مجموع « عرق سرد » را می توان یکی از ساخته های ارزشمند اجتماعی سینمای ایران در سالهای اخیر عنوان کرد.  اثری که دغدغه اجتماعی دارد و به یکی از مسائل مهمی می پردازد که مشکلات بسیاری را در سالهای اخیر پدید آورده است. شما زمانی که به تماشای « عرق سرد » می نشینید و فیلم را به اتمام می رسانید، با یک معضل اجتماعی جدید مواجه شده اید و جنبه های مختلف آن را نیز شاهد بوده اید و حالا شما نیز تماشاگر آگاه تری نسبت به گذشته می باشید. این به معنای آن است که « عرق سرد » به خوبی توانسته رسالت سینمای اجتماعی را به جا بیاورد و در مورد یک درد اجتماعی سخن بگوید. « عرق سرد » از آن دسته آثاری است که دیدن آن مطمئناً شهروند آگاه تری می سازد.

عرق سرد

کارگردان : سهیل بیرقی

فیلمنامه : سهیل بیرقی

تهیه کننده : مهدی داوری

مدیر فیلمبرداری: فرشاد محمدى

بازیگران :

باران کوثری

امیر جدیدی

سحر دولتشاهی

لیلی رشیدی

و…