گرچه در مورد کودتای ترکیه فرضیه های فراوانی مطرح شده و بعضی ها حتی ریشه شورش ارتشی ها را دستورات پنهانی خود آقای اردوغان می دانند اما به هر حال قرائت رسمی در ترکیه حاکی از آنها است که ارتشی های نزدیک به فتح الله گولن، منتقد اصلی دولت اردوغان دست به کودتا زده اند.
اما راز محبوبیت اردوغان در شهرهای بزرگ و مهمی همچون استانبول و آنکارا که مردم حاضر می شوند به خاطر فرمان رییس جمهور به خیابان بروند و جلوی تانک های ارتش صف آرایی کنند چیست؟ چرا اردوغان، هم در شهرهای کوچک و هم در شهرهای بزرگ طرفدار دارد؟ خب دلایل ساده ای در این بین وجود دارد. اردوغان مذهبی است و بعد از حضور دولت های لیبرال و لاییک قبلی، موفق شده یک دولت اسلام گرا را تشکیل دهد. این موضوع باعث می شود تا شهرهای کوچک که عمدتا افراد مذهبی در آن زندگی می کنند، حسابی طرفدار حزب عدالت و توسعه، حزب آقای اردوغان شوند.
این کشور که زمانی جمعیت بیکار آن باعث زحمت توریست ها می شد (حتما پدران یا پدربزرگ های تان خاطره هایی از سفرهای قدیم شان به ترکیه در این باره برای شما تعریف کرده اند)، حالا تبدیل به یکی از وزنه های اقتصادی در منطقه شده است. جمعیت بیکار ترکیه به شدت کم شده و چرخ های اقتصادی این کشور در طول یک دهه گذشته با شتاب بیشتری چرخیده اند.
با این همه، این تمام راز محبوبیت اردوغان در ترکیه نیست. با وجود محدود کردن رسانه ها و حتی کم کردن بعضی از آزادی های موجود در ترکیه، او طرفداران کثیری در بین سلبریتی های ترک دارد. اردوغان و حزبش حامیان زیادی در بین هنرمندان، نویسندگان، ورزشکاران، بازیگران و موزیسین های ترکیه دارند. در گزارش پیش رو مواضع سلبریتی های مشهور ترکیه در مواجهه با کودتای نافرجام ارتش این کشور در شامگاه 15 جولای را مرور می کنیم.
چند روز بعد از کودتای نافرجام ارتش ترکیه، گروهی از برجسته ترین چهره های فرهنگی و هنری با امضای بیانیه ای از دولت حمایت کردند. این بیانیه که «نه به کودتا» نام دارد، توسط بازیگران، خوانندگان و هنرمندان بنامی همچون برن ساعات (بازیگر نقش فاطما گل و ثمر در سریال عشق ممنوعه)، برگوزار کورل (بازیگر نقش فریده در سریال کارادایی)، انگین آلتان دوزیاتان، مریم اوزرلی (بازیگر نقش خرم سلطان)، ابراهیم تاتلیس (خواننده مشهور ترکیه ای)، اورهان گنجه بای، اورهان پاموک، ییلماز اردوغان و تارکان، امضا شده است.
در این بیانیه آمده است: «ترکیه در شب پانزدهم جولای با موج جدیدی از اقدامات کودتا علیه دولت مواجه شد. مردم غیور کشورمان که برابر کودتاگران ایستادگی کردند، گلوله باران شدند. ما 200 نفر را از دست دادیم. طراحان کودتا، 11 بار مجلس ملی ترکیه را به توپ بستند. همان طور که این بیانیه را امضا کرده ایم، ما برابر این اقدامات شنیع در کنار دولت مان می ایستیم. همچنین از قهرمانان مان با احترام یاد می کنیم؛ قهرمانانی که زندگی شان را در حالی که برابر ظلم ایستادگی کرده بودند، از دست دادند.»
سلبریتی ها همچنین اتحادشان را با مردم و دولت در شبکه های اجتماعی ابراز کردند. گولین ارگن، بازیگر و خواننده مشهور ترک در حساب توییترش که بیش از چهار میلیون دنبال کننده دارد، نوشته است: «ما از هم جدا نخواهیم شد. کسانی که لباس های نظامی پوشیده بودند و باعث جاری شدن خون در کشورمان شدند، نمی توانند مقابل اتحاد ما بایستند.»
نیران اونسال، خواننده پاپ ترکیه ای هم در مصاحبه با خبرگزاری آنادولو گفته که اتفاقات را از همان دقایق ابتدایی دنبال می کرده است: «من اقدامات این دشمنان و خائنان را محکوم می کنم. من این کار را به عنوان یک مادر، یک شهروند متعهد و همچنین یک موزیسین تقبیح می کنم.»
هولیا افشار، خواننده و بازیگر باسابقه ترک هم یکی از اولین سلبریتی هایی بود که کودتا را محکوم کرد. او در این باره گفته است: «من از صمیم قلب از رهبران احزاب سیاسی که از رییس جمهورمان در این فضای فاجعه بار مایت کردند، نهایت تشکر را دارم. امیدوارم اتحاد عمومی، اتحادی که اشک های من را جاری کرد، ادامه داشته باشد. من برای کسانی که از دست دادیم خیلی ناراحتم و طراحان کودتا را به شدت محکوم می کنم؛ کسانی که هیچ کاری نمی کنند به جز رویاپردازی در مورد ترور رییس جمهورمان.»
او در ادامه اضافه کرده است: «از صمیم قلب ایمان دارم که اگر ما با هم باشیم، روزهای صلح آمیز در سایه اتحادمان پیش رو است. ما باید به دنبال این هدف باشیم که جامعه ای سختکوش و قدرتمند بسازیم؛ جامعه ای که مقابل هیچ کسی به زانو در نیاید. ما تنها در صورتی می توانیم موفق شویم که اتحاد داشته باشیم؛ دقیقا همان کاری که الان می کنیم.»
عالیشان، دیگر خواننده سرشناس ترک هم با این توییت نسبت به کودتا واکنش نشان داده است: «هیچ کس نمی تواند ما را از هم جدا و این کشور را نابود کند.» جالب اینجاست که عده ای از این هنرمندان در ماجرای پارک گزی در سال 2013 که منجر به اعتراضات فراوانی شد، علیه دولت اردوغان فعالیت کرده بودند اما حالا فضا را برای انتقاد از دولت اردوغان مناسب نمی بینند و در بین دو گزینه دولت و ارتش، بدون هیچ تردیدی از دولت حمایت می کنند.
مورد جالب اورهان پاموک
احتمالا نام اورهان پاموک را شنیده اید. نویسنده مشهور ترک که ترجمه کتاب هایش در ایران هم حسابی خریدار دارد. این کاندیدای نوبل ادبیات، سه ماه پیش در گفتگویی با یک مجله ایتالیایی حسابی از خجالت دولت مستقر در ترکیه در آمده بود: «مردم ترکیه نسبتا با تمام مشکلات موجود در جهات به صورت یکجا دست و پنجه نرم می کنند. آنها از ساختار دموکراسی موجود و عدم آزادی بیان در کشور رنج می برند.» اما حالا حتی پاموک هم طرفدار اردوغان شده و همانطور که در بالا اشاره شد، پای بیانیه های ضد کودتا را امضا می کند. در واقع او بیشتر طرفدار دموکراسی و صندوق رأی است تا اینکه مستقیما از شخص اردوغان حمایت کند.
حمایت سرسختانه خواننده مشهور از دولت
مصطفی ککلی، خواننده مشهور ترک هم یکی دیگ راز هنرمندانی است که به حمایت از دولت پرداخته و کودتا را محکوم کرده است. این خواننده 35 ساله در اکانت رسمی اینستاگرامش با انتشار عکس های مختلف، واکنش خود را نسبت به اتفاقات اخیر کشورش نشان داده است. او که در روز کودتا در خارج از کشور به سر می برد، فردای آن به ترکیه بازگشت و با انتشار عکسی از خود و خانواده اش در فرودگاه نوشت: «چمدان های مان را در خانه می گذاریم و پس از آن مستقیم به میدان ها می رویم تا از دولت مان دفاع کنیم.»
آردا توران و فاتح تریم هم دست کمی از هنرمندان ندارند
ستاره بی چون و چرای فوتبال ترکیه، آردا توران هم یکی از طرفداران سرسخت دولت رجب طیب اردوغان است. او جمعه بعد از کوتا نزد رییس جمهور رفت تا به عنوان نماینده تیم ملی فوتبال این کشور، مراتب حمایتش از دولت بر آمده از حزب عدالت و توسعه را اعلام کند. در این نشست، فاتح تریم، سرمربی تیم ملی ترکیه و ایلدریم دمیرون، رییس فدراسیون فوتبال این کشور هم آردا را همراهی می کردند.
نشستی در کاخ ریاست جمهوری در آنکارا برگزار شد. آن طور که خبرگزاری آنادولو گزارش داده، توران در این نشست با تمجید از مردم کشورش خطاب به آنها گفته: «تمامی شما قهرمانان ما هستید. قهرمانان واقعی. شما شوق دموکراسی را به جهانیان نشان دادید. شما ثروت مملکت هستید. شما خودتان را به خاطر رهبر ما به خطر انداختید. شما و رییس جمهور ما از دموکراسی محافظت کردید.»
البته این برای اولین بار نیست که آردا توران درباره مسائل سیاسی کشورش نظر می دهد. او سه روز قبل از این نشست هم در اینستاگرام خود با پست عکسی از اردوغان نوشته بود: «فرمانده کل قوای من تو هستی».
البته در تیم ملی فوتبال ترکیه فقط توران طرفدار اردوغان نیست. بوراک ایلمار، دیگر لژیونر فوتبال ترکیه که در چین توپ می زند هم در اینستاگرامش از دولت قانونی ترکیه حمایت کرده بود. او بعد از کودتای ناکام ارتش نوشته بود: «در روزهای سختی که برای دموکراسی کشورمان به وجود آمده، ما تا پایان طرف شما هستیم آقای رییس جمهور عزیز.»
بد نیست بدانید روز بعد از کودتا سه باشگاه بزرگ ورزشی این کشور یعنی گالاتاسرای، فنرباغچه و بشیکتاش هم با صدور بیانیه ای حمایت بی چون و چرای خود از دولت آقای اردوغان را اعلام کردند. البته کودتا باعث شده تا زندگی در ترکیه به طور کلی تغییر کند و فوتبال هم بدون شک از این ماجرا مصون نمانده است.
نمونه اش ماریو گومز، ستاره فصل گذشته سوپرلیگ ترکیه است که آقای گل مسابقات هم بود اما به دلیل کودتا فرار را برقرار ترجیح داد. گزارش شده که در شب کودتا یک هلی کوپتر نظامی که متعلق به کودتاگران بوده در استادیوم اصلی بشیکتاش فرود آمده و همین باعث وحشت گومز شده است.
ستاره های تلویزیون هم طرفدار اردوغان هستند
روزنامه دیلی صباح ترکیه که ورژن انگلیسی درست و درمانی دارد در مورد خدمت ستارگان دنیای هنر ترکیه به اردوغان و یارانش نوشته: «کودتای ناموفق هفته گذشته که به «کودتای گولن» مشهور شد با واکنش هنرمندان ترک روبرو شد. علاوه بر خوانندگانی که به حمایت از دولت پرداختند، هنرمندان سینما و تئاتر هم صدای اعتراض خود نسبت به این اتفاق را به گوش جهانیان رساند. سازمان سینما و تئاتر و همچنین بازیگران ترکیه واکنش تند و تیزی نسبت به کودتای اخیر نشان دادند. اعضای سازمان بازیگران تئاتر و بازیگران سازمان استانبول متروپولیتان (BB) به دنبال برگزاری یک راه پیمایی به نام «زنده باد دموکراسی» هستند تا کودتایی که توسط سازمان گولنیست برنامه ریزی شده بود را محکوم کنند.
بنا بر بیانیه این سازمان، این راهپیمایی به رهبری بازیگران BB از مقابل سالن تئاتر هاربیه محسن ارتورول شروع خواهد شد. در این بیانیه ضمن محکومیت کودتا، آمده است: «کودتا به لطف ایستادگی شهروندان غیور ترک، ایستادگی قهرمانانه نیروهای پلیس و همچنین اعضای وفادار نیروی ارتش ترکیه، سرکوب شد. برنامه ریزی و اجرای این کودتا توسط خائنین صورت گرفته است. ما امیدوار به ادامه حفظ روحیه همبستگی میان احزاب مختلف با حزب حاکم و همچنین رجب طیب اردوغان، رییس مجلس و رییس جمهور، هستیم. زنده باد دموکراسی و زنده باد آزادی.» این بیانیه همچنین به خانواده های عزاداری که برای دموکراسی شهید داده اند، تسلیت گفته است.
اعضای سریال بازگشت ارتورول هم در ویدیویی که در توییتر منتشر شده، عکس العمل خود را به این اتفاق نشان دادند. انگین آلتان دوزیاتان بازیگر سریال، در این ویدیو می گوید: «ما در برابر کسانی که دموکراسی را نادیده گرفته اند، یک قدم هم عقب نمی رویم.» هولیا دارجان بازیگر این سریال و همچنین بازیگر نقش ملک در سریال دیلا خانم هم می گوید: «ما به هیچ کس اجازه نمی دهیم علیه دموکراسی اقدامی کند.» اسرا بیلگیچ هم در ادامه فیلم اضافه کرده است: «برای آینده ای شاد و صلح آمیز برای فرزندان مان، خیابان ها را رها نمی کنیم.»
گونای، کارگردان سریال هم با تکرار صحبت های بیلگیچ می گوید که خیابان ها را رها نمی کنیم. بوزداق، تهیه کننده این فیلم هم در انتها می گوید: «ما برای برپایی عدالت و همچنین آزادی تا پایان می ایستیم.» در پایان این فیلم جمله ای از آیبرک پکجان و جاویت چتین گونر، دیگر بازیگران این سریال، روی صفحه نمایش حک می شود که می گوید: «ما تسلیم ظلم و ستم نمی شویم، ما با تمام قدرت مقابل کودتا می ایستیم. ما از آرزوهای مردم ترکیه حمایت می کنیم.»
