برندگان جایزه «بهترین فیلم» در «جشنواره فیلم فیر» هندوستان (بخش اول)

هندوستان از معدود کشورهای آسیایی بود که در همان قرن بیستم، آغوش خود را به طور تمام و کمال به سوی مدیوم سینما باز کرد و از قابلیت‌های شگرف هنر هفتم، سال به سال و دهه به دهه در راستای اثرگذاری گسترده بر مخاطبان بومی و چندصدمیلیونی خود بهره برد. در واقع سینمای هندوستان با پیشرفت چشم‌گیر خود در عرصه تکنیک‌های سینمایی خصوصاً در قرن بیست و یکم و با ساخت فیلم‌ها و داستان‌هایی که در آن اسطوره‌سازی بولدشده، توجه مفرط به احساسات‌گرایی و البته توأمان با یک تم همیشگیِ موزیکالِ سنتی و بومی‌شده‌، ذهن و قلب مخاطبانِ کثیرِ درون‌میهنیِ خود را تسخیر کرد و آن را با سینما جلو راند. این قدرت در همراهی مخاطب به اندازه‌ای بوده و هست که دیگر سینمای هند مختص به جمعیت یک میلیاردی خود نبوده و بر مردمان سایر کشورها نیز اثرگذاری داشته یا حداقل برای خود و ستارگان سینمای هند نام‌آوری و شهرت به ارمغان آورده است، به طوری که عنوان منتسب‌شده به صنعت فیلمسازی هندوستان یعنی «بالیوود» در مقابل صنعت فیلمسازی سینمای آمریکا یعنی «هالیوود» قرار گرفته است و حال دیگر سینمای هندوستان مخاطبان و طرفداران خاص خود را در اقصی نقاط جهان دارد.

در این بین سینمای هندوستان نیز از جشنواره‌های سالانه‌ی سینمایی بی‌نصیب نبوده است و تقریباً به موازات قدمت خود از اواسط قرن بیستم و از سال ۱۹۵۴ میلادی با جشنواره‌ای بومی با نام «جوایز فیلم‌فِیر» (FilmFare Awards) به تمامی آثار مهمی که در طول یک سال در سینمای بالیوود تولید می‌شود، واکنش نشان می‌دهد. جوایز فیلم‌فیر از اجتماع عموم مردم و کارشناسان سینمایی رأی‌گیری و انتخاب شده و همچنین تندیس این جوایز که به «بانوی سیاه» شهرت دارد، به بهترینِ هر بخش سینمایی اهدا می‌شود. اکنون در این مقاله قرار است تمامی آثاری که در قرن بیست و یکم (شامل ۲۲ فیلم)، مهم‌ترین جایزه‌ی اهدایی در جشنواره فیلم‌فیر یعنی جایزه «بهترین فیلم» را از آنِ خود کرده‌اند، در دو بخش به طور اجمالی به معرفی بپردازیم. برای مشاهده این فهرست با ما و ادامه این مطلب همراه باشید.

.

.

.

Hum Dil De Chuke Sanam – 1999 (I have given my heart away, darling)

نام فیلم: من قلبم را برای محبوبم می‌فرستم

محصول: ۱۹۹۹ هندوستان

زبان: هندی

نمره IMDb: 7.5

ژانر: درام رومانیتک / موزیکال

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کارگردان: سانجای لیلا بانسالی

بازیگران: سلمان خان / اجی دیوگن / آیشواریا رای / شبا چادها / ویکرام گوخاله

خلاصه داستان:

ناندینی (آیشواریا رای) دخترِ پاندیت دربار (ویکرام گوکاله)، طرفدار مشهور موسیقی کلاسیک هند است. از طرفی اعلام می‌شود که جوانی به نام سمیر (سلمان خان) برای اقامت در کنار خانواده دربار به آنجا می‌آید، زیرا می‌خواهد پیچیدگی‌های موسیقی کلاسیک هند را تحت هدایت کارشناسی خبره درک کند. سمیر در اتاق ناندینی مستقر می‌شود که باعث می‌شود ناندینی از سمیر بدش بیاید. در ابتدا این دو با هم کلنجارهای زیادی می‌روند، اما به مرور آن‌ها عاشق یکدیگر می‌شوند. در ادامه این دو لحظات عاشقانه‌ای را در چندین رویداد خانوادگی از جمله عروسی و جشنواره سپری می‌کنند که باعث می‌شود …

.

Kaho Naa… Pyaar Hai – 2000 (Say It… You’re In Love)

نام فیلم: بگو… عاشقم هستی

محصول: ۲۰۰۰ هندوستان

زبان: هندی

نمره IMDb: 6.9

ژانر: رومانتیک / موزیکال / مهیج

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کارگردان: راکیش روشن

بازیگران: هریتک روشن / آمیشا پاتل / انوپم کهیر / ساتیش شاه / فریدا جلال / جانی لور

خلاصه داستان:

روهیت (هتریک روشن) و برادر کوچکترش آمیت یتیمانی هستند که در کنار عمه و عموی مهربان خود لیلی و آنتونی در هند زندگی می‌کنند. روهیت یک خواننده مشتاق است که به عنوان فروشنده در نمایشگاه اتومبیل که توسط فردی به نام «مالک» اداره می‌شود، کار می‌کند. یک روز روهیت با سونیا ساکسنا (آمیشا پاتل) دختر زیبای ثروتمند آقای ساکسنا‌ (انوپم کهیر)، دوست مالک، آشنا می‌شود و این آشنایی زمانی رخ می‌دهد که روهیت، ساکسنا را برای تحویل خودرویی که پدرش برای هدیه تولدش خریده، ملاقات می‌کند. از طرفی شغل اصلی مالک برای همه ناشناخته است، در واقع او با همکاری دو افسر پلیس فاسد، یک کارتل مواد مخدر را اداره می‌کند …

.

Lagaan – 2001

نام فیلم: باج

محصول: ۲۰۰۱ هندوستان

زبان: هندی / انگلیسی

نمره IMDb: 8.1

ژانر: حماسی / ورزشی / موزیکال

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کاندید جایزه «بهترین فیلم بین‌المللی» در آکادمی اسکار

کارگردان: آشتوش گواریکر

بازیگران: عامر خان / گریسی سینگ / راشل شلی / پل بلکتورن /

خلاصه داستان:

در سال ۱۸۹۳، هنگامی که هندوستان هنوز مستعمرهٔ بریتانیا بود، اهالی دهکدهٔ «چامپانر» به دلیل خشک‌سالی تصمیم می‌گیرند از مقامات محلی تقاضا کنند که موقتاً آنان را از پرداخت مالیات -همان باج‌دادن- معاف دارند. آنان به رهبری بووانِ قهرمان (عامرخان) تقاضای خود را تقدیم حاکم نظامی منطقه، سروان راسل (پل بلکتورن) می‌کنند. اما راسلِ قسی‌القلب شرط می‌گذارد که اگر اهالی دهکده بتوانند مردانش را در بازی کریکت شکست دهند، کل ایالت را برای مدت سه سال از پرداخت مالیات معاف خواهد کرد وگرنه، مالیات را سه برابر می‌کند. بووان این چالش را می‌پذیرد ولی مشکلی سر راه‌شان وجود دارد: هیچ‌کس در چامپانر راه و رسم بازی کریکت را نمی‌داند. اما خواهر سروان راسل یعنی الیزابت (راشل شلی) از روی دلسوزی و مهربانی تصمیم می‌گیرد راه و رسم بازی کریکت را به روستاییان آموزش دهد و یک تیم را سه ماهه آماده رویارویی با انگلیسی‌ها کند …

.

Devdas – 2002

نام فیلم: دیوداس

محصول: ۲۰۰۲ هندوستان

زبان: هندی

نمره IMDb: 7.6

ژانر: درام رومانتیک

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کاندید جایزه «بهترین فیلم» در آکادمی بفتا بریتانیا

کارگردان: سانجای لیلا بانسالی

بازیگران: شاهرخ خان / آیشواریا رای / مدوری دیکشیت / جکی شروف / کیرون کهیر / تیکو تالسانیا / دیشا واکانی

خلاصه داستان:

دیوداس (شاهرخ خان) پسری از یک خانوادهٔ متمول هندی است. وی در بریتانیا تحصیل نموده و پس از مدت‌ها به خانه بازگشته است. مادر او بسیار منتظر دیدار پسرش است. اما وی در هنگام بازگشت ابتدا به دیدار دوست دوران بچگی خود پارو (آیشواریا رای) می‌رود و همین باعث ناراحتی خانواده‌اش و شعله‌ور شدن آتشی می‌شود که زندگی دیوداس و پارو و خانواده‌هایشان را نابود خواهد کرد. دیوداس دل در گرو پارو دارد که از کودکی با هم بزرگ شده‌اند. اما مادر دیوداس با این ازدواج مخالف است زیرا خانوادهٔ پارو را در سطح خانوادهٔ خود نمی‌داند. یک روز مادر دیوداس مهمانی بزرگی تدارک می‌بیند و از همه دوستان و آشنایان برای شرکت در آن دعوت می‌کند. مادر پارو هم دعوت است و گمان می‌کند که قرار است این مهمانی نوعی خواستگاری مادر دیوداس از پارو باشد. اما در این مهمانی، مادر دیوداس، مادر پارو را در میان همه تحقیر می‌کند و …

.

Koi… Mil Gaya – 2003 (I Have Found Someone)

نام فیلم: یکی را پیدا کردم

محصول: ۲۰۰۳ هندوستان

زبان: هندی

نمره IMDb: 7.1

ژانر: علمی تخیلی

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کارگردان: راکیش روشن

بازیگران: هرتیک روشن / پریتی زینتا / ریکا / راجت بیدی / جانی لور / پریم چوپرا

خلاصه داستان:

روهیت مهرا (هرتیک روشن) یک پسرِ معلولِ ذهنی و مبتلا به اوتیسم است و با آن که از نظر جسمی بسیار بزرگ شده‌ است اما هر سال در کلاس هفتم رفوزه می‌شود. مدیران مدرسه می‌خواهند او را اخراج کنند اما به اصرار مادرِ روهیت قبول می‌کنند او یک سال دیگر در مدرسه درس بخواند. روزی یک دختر به نام نیشا (پریتی زینتا) از روهیت و همکلاسی‌های او آدرس محلی را می‌پرسد ولی آن‌ها او را سرکار می‌گذارند و به جای اشتباهی می‌برند. با این اتفاق آشنایی و دوستی روهیت و نیشا طی حوادثی آغاز می‌شود. در ادامه یک روز روهیت با کمک کامپیوتر پدرش که یک دانشمند بوده به طور تصادفی با فضایی‌ها ارتباط برقرار می‌کند و آن‌ها به زمین می‌آیند اما یکی از فضایی‌ها در زمین جا می‌ماند. روهیت و نیشا به دنبال موجود فضایی می‌گردند و آن را در جنگل پیدا می‌کنند و اسمش را جادو می‌گذارند و این موجود فضایی را در انباری پنهان می‌کنند. از طرفی هم‌کلاسی‌های روهیت به‌طور اتفاقی به حضور موجود فضایی پی می‌برند اما قول می‌دهند تا به کسی چیزی نگویند …

.

Veer-Zaara – 2004

نام فیلم: ویر-زارا

محصول: ۲۰۰۴ هندوستان

زبان: هندی

نمره IMDb: 7.8

ژانر: درام رومانتیک

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کارگردان: یاش چوپرا

بازیگران: شاهرخ خان / پریتی زینتا / رانی موکرجی / آمیتاب باچان / هما مالینی / انوپم کهیر

خلاصه داستان:

زارا حیات خان (پریتی زینتا)، دختری زیبا، جوان و شاد است. وی مسلمان است و در پاکستان زندگی می‌کند. بعد از مرگ خدمتکار خانه‌شان که هندو است، زارا که او را بسیار دوست می‌دارد، تصمیم می‌گیرد که به وصیت وی عمل کرده، خاکسترش را به هندوستان برده و در رودخانه‌ای مقدس بریزد. در هندوستان اتوبوس حامل زارا به دره سقوط می‌کند اما زارا به وسیلهٔ ویر (شاهرخ خان) که مأمور امداد و نجات است، نجات پیدا می‌کند. ویر در همان نگاه اول عاشق زارا می‌شود و این مقدمه‌ای است بر یک عشق آتشین. بعد از اینکه زارا خاکستر خدمتکار خانه را در رودخانه می‌ریزد، ویر از وی دعوت می‌کند که یک روز به روستای آن‌ها بیاید و زارا می‌پذیرد. روز بعد ویر زارا را به ایستگاه راه‌آهن می‌رساند و در آنجا نامزدِ اسمی زارا را می‌بیند. نامزد زارا برای اینکه ویر نتواند با زارا ازدواج کند، برای ویر پرونده‌سازی می‌کند و ویر را به مدت بیست سال به زندان می‌اندازد …

.

Black – 2005

نام فیلم: سیاه

محصول: ۲۰۰۵ هندوستان

زبان: هندی / انگلیسی

نمره IMDb: 8.2

ژانر: درام

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کارگردان: سانجای لیلا بانسالی

بازیگران: آمیتاب باچان / رانی موکرجی / شرناز پاتل / ناندانا سن

خلاصه داستان:

میشل (رانی موکرجی) در دو سالگی خود پس از بهبودی از یک بیماری سخت، بینایی و شنوایی خود را از دست داد. از این جهت او را سراسر ناامیدی فرا می‌گیرد و او تبدیل به یک کودک خشن و غیرقابل کنترل می‌شود. در بزرگسالیِ میشل، والدین او، پل و کاترین در تلاش هستند تا او را کنترل کنند و به او کمک کنند تا به آرامش برسد. در یک روز فردی به نام دبرج (آمیتاب باچان) یک معلم مسن هست که وارد زندگی آن‌ها می‌شود. دبرج، میشل را به فردی تبدیل می‌کند که بتواند احساساتش را بیان کند و با دیگران ارتباط برقرار کند. البته او از روش‌های خشن استفاده می‌کند که در ابتدا توسط پدر میشل مورد تأیید قرار نمی‌گیرد و از او می‌خواهد که آنجا را ترک کند …

.

Rang De Basanti – 2006 (Paint it saffron)

نام فیلم: زعفرانی رنگش کن

محصول: ۲۰۰۶ هندوستان

زبان: هندی

نمره IMDb: 8.1

ژانر: درام

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کاندید جایزه «بهترین فیلم» در آکادمی بفتا بریتانیا

کارگردان: راکیش آمپرکاش مهرا

بازیگران: عامر خان / سیدارت نارایان / شارمان جوشی / سوها علی خان / وحیده رحمان / رانگاناتان مدهوان / کونال کاپور / آتول کولکارنی / آلیس پتن / انوپم کهیر /کیرون کهیر

خلاصه داستان:

در لندن، یک دانشجوی سینما به نام «سو مک کینل»، خاطرات پدربزرگش جیمز را پیدا می‌کند که در دهه ۱۹۳۰ به عنوان سرهنگ در راجِ بریتانیا خدمت می‌کرد. جیمز بر دستگیری و اعدام پنج مبارز آزادی هند نظارت داشت و در دفتر خاطرات خود درباره ستایش از روحیه انقلابی این مبارزان علی‌رغم این‌که خودش برای برای امپراتوری بریتانیا خدمت می‌کرده، نوشته است. سو با الهام از داستان انقلابیون تصمیم می‌گیرد که فیلمی در مورد آن‌ها بسازد و به هند می‌رود و در آنجا با کمک دوستش سونیا، دانشجوی مطالعاتِ بین‌المللی در دانشگاه دهلی، بازیگران فیلمش را جستجو می‌کند …

.

Taare Zameen Par – 2007 (Stars on Earth)

نام فیلم: ستاره‌های روی زمین

محصول: ۲۰۰۷ هندوستان

زبان: هندی

نمره IMDb: 8.4

ژانر: درام

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کارگردان: عامر خان

بازیگران: دارشیل سفری / عامر خان / تیسکا چوپرا / وییپل شارما

خلاصه داستان:

«ایشّان آواستی» (دارشیل سفری) کودکی نه ساله است که یک سال در کلاس سوم مردود شده و علی‌رغم برادر بزرگترش – که همیشه بالاترین نمره‌ها را می‌گیرد – در کلاس از همه ضعیف‌تر است و به همین خاطر بارها توسط پدر و همکلاسی‌هایش تحقیر می‌شود. عاقبت وی با کارهای اشتباه خود، باعث به تنگ‌آمدن پدرش می‌شود و او ایشّان را به مدرسه شبانه‌روزی می‌فرستد. اما او نمی‌تواند به علت بدخلقی معلمان -به خصوص معلم هنر- در آن جا دوام بیاورد و به شدت ناراحت است. او حتی دیگر تلفنی با پدر و مادرش هم صحبت نمی‌کند. با ورود «رام شانکر نیکومب» (عامر خان) یک معلم هنر جدید، که قرار است موقتی درس بدهد و کار اصلی‌اش در مدرسه‌های استثنایی است، مدرسه دچار تحولاتی می‌شود …

.

Jodhaa Akbar – 2008

نام فیلم: جودا اکبر

محصول: ۲۰۰۸ هندوستان

زبان: هندی

نمره IMDb: 7.6

ژانر: حماسی / تاریخی / رومانتیک

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کارگردان: آشوتوش گواریکر

بازیگران: هریتک روشن / آیشواریا رای / سنو سود / کولبوشان کارباندا / ایلا آرون

خلاصه داستان:

«جودا» (آیشواریا رای)، دختر «راجا بهرمال» (کولبوشان کارباندا) از سرزمین آمر است. راجا بهرمال اعلام می‌کند که پسرش «باگوانت داس» وارث او خواهد بود و «سوجمال» (سونو سود)، پسر عموی جودها، که همیشه می‌خواسته به جای باگوانت داس وارث پادشاه باشد، باید زیر نظر او کار کند. سوجمال که از تاج و تخت قانونی محروم است، با عصبانیت پادشاهی را ترک می‌کند تا به شورشیان بپیوندد. راجا بهرمال با ارائه پیشنهاد صلح، پیشنهاد می‌کند با ازدواج دخترش با پادشاه روابط خود را تقویت کند. «اکبر» (هریتک روشن) با این ازدواج موافقت می‌کند، زیرا این یک اتحاد قوی و مستحکم است و باعث صلح طولانی مدت بین مغول‌ها و راجپوت‌ها می‌شود …

.

3 Idiots – 2009

نام فیلم: سه احمق

محصول: ۲۰۰۹ هندوستان

زبان: هندی / انگلیسی

نمره IMDb: 8.4

ژانر: کمدی درام

جوایز: برنده جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیر هندوستان

کارگردان: راجکومار هیرانی

بازیگران: عامر خان / کارینا کاپور / رانگاناتان مدهوان / شارمان جوشی / بومان ایرانی

خلاصه داستان:

فرهان، راجو، رانچو به همراه چاتور در یک دانشگاه مهندسی درس می‌خوانده‌اند. چاتور ده سال قبل در زمان دانشجویی به سه نفر دیگرشان یعنی فرهان، راجو و چاتور گفته بود که پس از ده سال در دانشگاه همدیگر را ببینند و بفهمند چه کسی موفق‌تر است. اما فرهان و راجو که دوستان صمیمی رانچو (عامر خان) بوده‌اند، نمی‌دانند او کجاست و سال‌هاست او را ندیده‌اند؛ بنابراین به دنبال آدرسی که چاتور داده، هر سه به دنبال رانچو می‌روند و فیلم در یک فلش‌بک، زمان دانشجویی این سه نفر را روایت می‌کند. رانچو دانشجویی بوده که از صمیم قلب به مهندسی علاقه داشته اما با حفظ کردن ماشین‌وارِ مطالب درسی مخالف بوده، راجو فقط برای نجات خانواده‌اش از فقر تصمیم به مهندس‌شدن گرفته و فرهان نیز علاقه داشته عکاس حیات وحش شود اما پدرش اجازه نداده و به اصرار او به دانشگاه مهندسی آمده است. از طرفی مدیر دانشگاه دکتر ویرو ساراس‌ها بوده ( با لقب ویروس) که با رانچو شدیداً مخالف است اما چاتور شاگرد موردعلاقه اوست زیرا فقط درس‌ها را حفظ می‌کند و مانند رانچو سوالاتی ریشه‌ای نمی‌پرسد …

.

در پایان هرچند که سایت IMDb به خودی خود ملاک و برتری خاصی از نظر ارزش‌‌گذاری نسبت به سایر سایت‌های مشابه، مجلات سینمایی، نمرات منتقدان یا حتی نمرات شخصی هر مخاطب سینما ندارد اما از آنجایی که یکی از بزرگترین سایت‌های سینمایی برای گردآوری نظرات و نمرات مخاطبین می‌باشد، در اینجا جهت نگاه بهترِ شما مخاطبین، تمامی فیلم‌های این مقاله را که در سایت IMDb ارزش‌گذاری شده‌اند به ترتیب از بالاترین نمره فهرست کرده‌ایم: (البته لازم به ذکر است، از آنجایی که آثار معرفی شده در این پرونده مربوط به سینمای کشور هندوستان می‌باشد، و به دلیل مخاطبانِ بومی بسیاری که این کشور دارد، نمرات معمولا بالای آثار هندی در سایت IMDb آنچنان نماینگر ارزش‌گذاریِ مخاطبانِ جهانی این سایت نیست.)

8.4- Taare Zameen Par – 2007 (Stars on Earth)

8.4- 3 Idiots – 2009

8.2- Black – 2005

8.1- Lagaan – 2001

8.1- Rang De Basanti – 2006 (Paint it saffron)

7.8- Veer-Zaara – 2004

7.6- Jodhaa Akbar – 2008

7.6- Devdas – 2002

7.5- Hum Dil De Chuke Sanam – 1999 (I have given my heart away, darling)

7.1- Koi… Mil Gaya – 2003 (I Have Found Someone)

6.9- Kaho Naa… Pyaar Hai – 2000 (Say It… You’re In Love)

.

فهرست کارگردانانی که فیلم‌شان بیشترین موفقیت را در برنده‌شدن جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیلم‌فیر هندوستان داشته‌اند: (قرن ۲۱)

سانجای لیلا بانسالی 3 بار (من قلبم را برای محبوبم‌می‌فرستم ۱۹۹۹ / دیوداس ۲۰۰۲ / سیاه ۲۰۰۵)

راکیش روشن 2 بار (بگو عاشقم هستی ۲۰۰۰ / یکی را پیدا کردم ۲۰۰۳)

آشتوش گواریکر 2 بار (باج ۲۰۰۱ / جودا اکبر ۲۰۰۸)

یاش چوپرا 1 بار (ویر زارا ۲۰۰۴)

راکیش آمپرکاش مهرا 1 بار (زعفرانی رنگش‌ کن ۲۰۰۶)

عامر خان 1 بار (ستاره‌های روی زمین ۲۰۰۷)

راجکومار هیرانی 1 بار (سه احمق ۲۰۰۹)

.

فهرست بازیگرانِ مردِ نقش اولی که فیلم‌شان بیشترین موفقیت را در برنده‌شدن جایزه «بهترین فیلم» در جشنواره فیلم‌فیر هندوستان داشته‌ است:

عامر خان 4 بار (باج ۲۰۰۱ / زعفرانی رنگش کن ۲۰۰۶ / ستاره‌های روی زمین ۲۰۰۷ / سه احمق ۲۰۰۹)

هریتک روشن 3 بار (بگو عاشقم هستی ۲۰۰۰ / یکی را پیدا کردم ۲۰۰۳ / جودا اکبر ۲۰۰۸)

شاهرخ خان 2 بار (دیوداس ۲۰۰۲ / ویر زارا ۲۰۰۴)

سلمان خان 1 بار (من قلبم را برای محبوبم‌ می‌فرستم ۱۹۹۹)

آمیتاب باچان 1 بار (سیاه ۲۰۰۵)