«طالبان» اجازه بازرسی «سدها» را به «ایران» نمی دهند…

طالبان اعلام کردند که به تیم های فنی ایرانی اجازه بازرسی سدهای افغانستان برای تعیین سطح آب را نمی دهند.

شیرمحمد عباس ستانکزی، معاون وزیر امور خارجه دولت موقت طالبان و یکی از شخصیت های برجسته طالبان در گفتگو با تلویزیون «افغانستان اینترنشنال» در مورد تنش بین ایران و تقسیم آب رودخانه هیرمند که در سال گذشته تشدید شده است، صحبت کرد.

روزهای اخیر ستانکزی با بیان اینکه به توافقنامه تقسیم آب بین افغانستان و ایران در سال 1973 وفادار هستند، خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر خشکسالی شدیدی در کشور رخ داده است، اما اگر آب کافی باشد، ایران به سهمی که شایسته آن است می‌رسد.

ستانکزی با بیان اینکه سدها مانند مناطق نظامی از مسائل خصوصی و ملی هر کشور است، به درخواست دولت ایران مبنی بر تشکیل کمیته فنی وابسته به آنها برای انجام بازرسی از سد کجکی به شرح زیر پاسخ داد:

“هیچ کشوری به دیگری اجازه بازرسی از نقاط حساس مانند سدها را نمی دهد. آنها هم به ما اجازه نمی دهند. ما به هیچ وجه نمی توانیم به آنها اجازه بازرسی از سد کاچکی را بدهیم. آنها حتی امسال هم حق آب گرفتند.”

ستانکزی با تاکید بر اهمیت حل مشکل از طریق گفت‌وگو، اظهار داشت: خشکسالی و کم‌آبی یک مشکل جهانی است و بنابراین ایران نباید این مشکل را بزرگ‌نمایی کند.

ابراهیم رییسی رئیس جمهور کشورمان و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران که هفته گذشته به استان سیستان و بلوچستان در مرز ایران با افغانستان سفر کرده بودند، با بیان اینکه طرف طالبان به توافقنامه آبی پایبند نیست، عبارات تندی به کار بردند.

ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در پاسخ به مقامات ایرانی اعلام کرد که موضع ایران می تواند به روابط دوجانبه آسیب برساند و اظهارات تند نباید در مورد مطبوعات بیان شود.

در پی اظهارات مذکور، ایران هیأتی را به افغانستان اعزام کرد و در این گفتگو مسائل آب و مرز مورد بررسی قرار گرفت. مشکل آب در آبراه هیرمند بین افغانستان و ایران با توافقی که در سال 1973 منعقد شده، حل شد.

بر اساس این قرارداد، افغانستان متعهد شده بود که ۲۶ متر مکعب در ثانیه آب را «در شرایط عادی» از رودخانه هیرمند به ایران برساند. در حالی که 22 مترمکعب از این میزان به عنوان «حق آب ایران» تعریف شده بود، 4 مترمکعب به عنوان «شاخص حسن نیت» افغانستان در قبال ایران تعیین شده بود، اما عبارت «شرایط عادی» در توافقنامه شامل دوره‌های کم‌آبی یا خشکسالی نمی‌شود.

به همین دلیل، کاهش میزان آب ورودی به ایران به دلیل خشکسالی در افغانستان در سال های اخیر، باعث ناراحتی مدیریت تهران شد. دو کشور که دوره‌های خشکی مکرر دارند، به دلیل مشکل آب با یکدیگر روبرو هستند، اگرچه تعهد خود را به توافقنامه امضا شده در سال 1973 اعلام می‌کنند.

در حالی که اداره طالبان استدلال می کند که میزان آب رودخانه های بند کجکی و کمال خان در رودخانه هیرمند (هلمند) به دلیل خشکسالی در منطقه کاهش یافته است، ایران می گوید که یک کمیته فنی باید از بند ها بازدید کرده و این وضعیت را تأیید کند.