تنتِ نولان؛ تکرارِ ضعیفِ ممنتو یا شاهکارِ بی‌همتا؟

«تنت» به کارگردانی کریستوفر نولان یکی از جدیدترین آثار اکشن، علمی تخیلی و دلهره‌آور شرکت برادران وارنر است که حتی پیش از آغاز کرونا، موردانتظارترین فیلم سال بود.

کریستوفر نولان یکی از بهترین فیلمسازان مولف سال‌های اخیر است، کافیست نگاهی به کارنامه درخشان نولان از ممنتو، اینسپشن، میان ستاره‌ای تا سه گانه شوالیه تاریکی بیاندازیم، او شش سال اخیر را مشغول اصلاح و بهتر کردن فیلم‌نامه‌ی «تنت» بوده است.

موضوع فیلم «تنت» کمی پیچیده است؛ پروتاگونیست (با بازی جان دیوید واشینگتون) که تنها با یک کلمه «تنت» مسلح است، تلاش می‌کند که برای بقای کل جهان و مردم آن مبارزه کند. او برای محقق کردن این هدف وارد یک ماجراجویی می‌شود و به دنیای گرگ و میش جاسوسی بین‌المللی می‌رود. پروتاگونیست وارد ماموریتی می‌شود که در چیزی فراتر از زمان واقعی آشکار خواهد شد. این ماجرا درباره سفر در زمان نیست؛ بلکه وارونگی است.

شخصیت‌های فیلم «تنت» در این «مکان جدید» در حال تلاش جهت جلوگیری از حادثه ی بدی هستند که حتی از فاجعه هسته‌ای نیز به مراتب وحشتناک‌تر است. این شخصیت‌ها در «زندگی پس از مرگ»، زمان و مکان را به شکل جدیدی تجربه می‌کنند.

زمان همیشه در فیلم‌های کریستوفر نولان نقش به‌خصوصی را ایفا کرده است. ولی هیچ‌کدام از آثار او تا امروز به اندازه‌ی «تنت» با محوریت بازی با زمان جلو نرفته‌اند. نولان در مصاحبه اخیرش گفته است: «این فیلم درباره‌ی سفر در زمان نیست. این فیلم درباره‌ی زمان و راه‌های متفاوت کارکرد زمانه. نمی‌خوام کلاس فیزیک راه بندازم، ولی وارونگی این ایده است که آنتروپی یک ماده معکوس بشه پس برای همین نسبت به ما در زمان در جهت عکس حرکت می‌کنه.»

فیلم «تنت» نولان شامل مجموعه متنوعی از بازیگرانی است که بخشی از آن‌ها شامل افراد جدید و بخش دیگر از افرادی هستند که قبل از این در آثار دیگر نولان شاهد حضورشان بوده‌ایم؛ از ستاره‌های فیلم می‌توان به جان دیوید واشینگتون، رابرت پتینسون، کنت برانا و الیزابت دبیکی اشاره کرد.

از آن‌جا که اخیرا فیلم «تنت» به‌صورت خصوصی در برخی سینما‌های خاص و تنها برای منتقدان به نمایش درآمده، سایت‌های بین‌المللی معتبر، نقد خود را برای این فیلم منتشر کرده‌اند.در یکی از این نمایش‌ها برخی از عوامل اجرایی شرکت آیمکس که در مراحل پساتولید فیلم را دیده‌اند آن را یک بلاک‌باستر اکشن تریلر درخشان نامیده‌اند که از همه جهات شگفت‌انگیز است.

رابی کالین منتقد تلگراف درباره این فیلم می‌نویسد: عمق، ظرافت و شوخ‌طبعی اجرا‌های پتینسون و دبیکی فقط زمانی به‌صورت کامل آشکار می‌شود که شما واقعا به این درک برسید که داستان فیلم تنت در حال رفتن به چه مقصدی است؛ یا شاید این همان جایی است که در آن بوده است.

هنوز سردرگم هستید؟ خب نباشید… یا حداقل سردرگم باشید، اما از آن لذت ببرید. این فیلم از آن دسته آثاری است که باعث می‌شود یک سری‌ها حسابی سردرگم شوند و حس بدی پیدا کنند و خیلی‌های دیگر هم در اضطراب و خوشحالی و البته لذت غرق شوند.

جسیکا کیانگ منتقد نیویورک تایمز نیز فیلم آخر نولان را اینگونه توصیف می‌کند: اصلا نمی‌توان منکر این شد که چقدر این فیلم لذت‌بخش است. اما بزرگی گیج‌کننده آن فقط باعث می‌شود که هوشمندانه بودن و شجاعت جذاب آن بیشتر به چشم بیاید.

منتقد ورایتی نیز می‌نویسد: درست است که فیلم تنت یک جام مقدس نیست، اما پر از مفهوم‌های گیج‌کننده و جذاب، صحنه‌های انفجاری و گران‌قیمت و همچنین سرگرمی‌های مختلف به روش‌های جدید و البته قدیمی است.

از سوی دیگر نمایش کوچکی هم برای برخی رسانه‌ها در کانادا برگزار شد که کسانی که فیلم را دیده‌اند آن را بهترین فیلم نولان از زمان اینسپشن نامیده‌اند و اضافه کرده‌اند: این اثری است که لحظه به لحظه‌اش طرفداران نولان را راضی می‌کند و بارگشت نولان به حوزه قدرتش است درست مثل این می‌ماند که اسکورسیزی فیلم گانگستری یا جان فورد دوباره وسترن بسازند.

حتی کسانی که خیلی طرفدار نولان نبودند هم تجربه این فیلم را حیرت آور و فیلمی با پیچ‌های داستانی متعدد توصیف کرد‌ه‌اند و مخصوصا ساختار پیچیده زمانی اش را ستوده‌اند و معتقدند تجربه دانکرک باعث شده نولان در اجرای صحنه‌های اکشنش بسیار مسلط‌تر عمل کند.

لودویگ گورنسن، آهنگ‌ساز برنده‌ی جایزه اسکار می‌گوید حتی وقتی برای بار چندم نسخه‌ی نهایی فیلم «تنت» نولان را می‌بیند، بی‌اندازه به وجد می‌آید.

یکی دیگر از نظر‌ها در مورد فیلم هم متعلق به تراویس اسکات رپر آمریکایی است که یک ترانه برای ساوندترک این فیلم با نام «نقشه» نوشته است. او در گفتگویش با مجله GQ گفته فیلم نولان سفری درون فضا و زمان است که مغزتان را ذوب می‌کند. کریستوفر نولان هم در نظری درک موسیقیایی اسکات را تحسین کرده و ترک او را بخشی از پازل پیچیده فیلم «تنت» دانسته است.

واکنش منفی منتقد ایندی وایر به «تنت» کریستوفر نولان، مایک مک هیل در نقد خود نوشته: فیلمنامه نولان حتی اطلاعات اولیه را هم از ما دریغ می‌کند. اینکه این آدم‌ها اصلا کی هستند؟ چطور اینقدر سریع میان شهر‌های مختلف دنیا جابه‌جا می‌شوند؟ و چرا اسم شخصیت اصلی داستان با بازی واشنگتن شخصیت اصلی (protagonist) است؟

او در ادامه می‌گوید که «تنت» در همان دنیای ایده‌های «ممنتو» را تنها با بودجه و شخصیت‌های بیشتر دنبال می‌کند؛ و از سویی هم شبیه «گزارش اقلیت» اسپیلیرگ است، هرچند پیچیدگی لازم برای همراه کردن مخاطب و دنبال کردن قصه را مثل آن دو فیلم ندارد.

فقط اینجا به جای نیٔونوار با بودجه متوسطی (اشاره به ممنتو) یک اکشن پرهزینه استودیویی داریم و درگیری‌ها و تیراندازی‌های بدون خونریزی PG-۱۳ جای آن ایده ملموس و ماندگار عکس‌های پلوراید را گرفته‌اند..

او در ادامه می‌گوید که موفقیت سری فیلم‌های بتمن نولان باعث شده که او به یک عنصر پولساز و باارزش بدل شود، اما همیشه نقطه‌قوت او توانایی‌اش در ایجاد تعادل میان لحظات اکشن دیدنی و بزرگ و لحظاتی درونی و برآماده از دل بود.

کاری که مثلا در «اینسپشن» یا «میان‌ستاره‌ای» به خوبی انجام داده بود. اما در فیلم جدیدش همه چیز مکانیکی درآمده و شخصیت‌های بیشتر به سخنگو‌های ایده‌های فیلم تبدیل شده‌اند.

منابع: پلازامگ، زومجی