ایزوگام, نام بازرگانی گونه ای عایق آمادهٔ ضد نم و رطوبت برای پوشاندن پشت بام, استخر و مانند آن است ایزوگام پوششی است برای عایق کردن که برای جلوگیری از رخنه و نفوذ آب به کار می رود, و از فرآورده های نفتی بدست می آید
ایزوگام که با تنوع خود همواره بهره مند از کارائیهای متفاوت میباشد با گذر از آزمون های مختلف در آزمایشگاه های کارخانجات تولیدی ضریب مقاومت آن افزایش یافته و آسودگی خاطر مصرف کنندگان را ارتقاء میبخشد.
عایق های رطوبتی ایزوگام پشم شیشه اصل آمیزه ای از قیرهای اصلاح شده و پلیمرها می باشد.
محصولات ایزوگام پشم شیشه از پلیمرهای ترموپلاست از قبیل پلی پروپیلین و قیرهای پالایشی و الیاف های تقویت کننده حاصل شده است. تولیدات ایزوگام پشم شیشه با انعطاف پذیری مناسب قابلیت ضد آب بودن را به خوبی نمایان می سازد. ترکیب بیتومینی کاملاً اصلاح شده ایزوگام پشم شیشه در برابر فرسودگی حرارت، برودت، دارای مقاومت بسیار بالایی است.
تعریف:
عایق های پیش ساخته ایزوگام پشم شیشه اصل از دو لایه تقویت کننده شامل تیشوی نبافته با نخ شیشه و پلی استر (نوع سوزنی) حاصل شده است.
عایق های رطوبتی ایزوگام پشم شیشه اصل ضمن مقرون به صرفه بودن از کارایی لازم برخوردار است. بنابراین جابجایی های متعادل ساختمان و نوسانات متعارف سطح را تحمل می نماید.
مصارف:
عایق های رطوبتی ایزوگام پشم شیشه اصل جهت نصب بر روی پشت بام های شیب دار و مسطح تونل ها، سدها، پی ساختمان ها، استخرها، تراس ها، کانال های آب رسانی و تاسیساتی، حوضچه های صنعتی پارک ها، انبارها و استفاده می گردد.
لایه های تشکیل دهنده ایزوگام
لایه های گوناگون به ترتیب از رو به کف به شرح زیر می باشد:
لایهٔ پلی اتیلن (polyethylene film) یا پودر معدنی(mineral powder) یا فویل آلومنیوم (aluminum foil)
بافت (tissue)
پلی استر (polyester)
مواد افزودنی ویژه
لایهٔ پلی اتیلن (polyethylene film)
پایانه ها:
به منظور نگهداری صحیح، بعد از تولید سطح روئین عایق های ایزوگام پشم شیشه اصل با پودرهای معدنی و سطح زیرین آن با فیلم پوشانده می شود. عایق های ایزوگام پشم شیشه در انواع (با روکش و بدون روکش آلومینیمی) مخصوص، ممتاز و صادراتی تولید می گردد.
عایق ایزوگام پشم شیشه اصل با افزوده شدن یک لایه فویل آلمینیوم به صورت پیش فشرده موجب افزایش مقاومت حرارتی شده از تابش مستقیم آفتاب بر روی عایق جلوگیری کرده و باعث دوام عایق خواهد بود.
این نوع عایق با سطح صیقلی و زیبای خود عالی ترین نوع عایق بخصوص جهت سطوح شیب دار می باشد.
خواص ویژه:
پیوند پذیری عالی و درزبندی یکنواختی را ایجاد می کند، در برابر پانچ استاتیکی و ضربات وارده مقاوم است، در مقابل پارگی و فشار هیدرواستاتیکی مقاومت دارد، بسیار اقتصادی و مقرون به صرفه است.
نصب:
عایق های ایزوگام پشم شیشه اصل با استفاده از مشعل که از گاز مایع تغذیه می شود، نصب می گردد به این ترتیب که کل سطح زیرین عایق توسط مشعل حرارت داده می شود و علاوه بر چسبانیدن کل عایق به سطح مورد نظر قسمت های هم پوشانی نیز چسبانده می شود. سطح زیرین عایق باید تا حدی حرارت داده شود که شیره عایق فقط به صورت ظاهری ذوب شود. ذوب کردن بیش از حد ممکن است به لایه های تقویت کننده آسیب برساند. هم پوشانی ها باید مجدداً از بالا گرم و با ماله جوشکاری شوند تا از یکسانی درزها اطمینان حاصل گردد.
مشخصات عایق ایزوگام پشم شیشه اصل
واحد نتیجه بین المللی
INT ایران
ISIRI
طول M 10 8202/3 UNI 3878
عرض M 1 8202/4 UNI 3878
ضخامت MM 4 8202/6 UNI 3878
جرم واحد سطح Kg/m2 4.1 8202/7 UNI 3878
نفوذ پذیری آب (حداقل) KP 50 8202/2 UNI 3861
پایداری حرارتی طولی حداقل C 110 8202/1 UNI 3862
عرضی حداقل C 110 8202/1 UNI 3862
پایداری ابعادی طولی حداقل % ۰٫۳ ۸۲۰۲/۱ UNI 3890
عرضی حداقل % ۰٫۳ ۸۲۰۲/۱ UNI 3890
جذب آب میزان جذب آب حداکثر % ۱ ۸۲۰۲/۲ UNI 3879
میزان کاهش وزن حداکثر % ۱ ۸۲۰۲/۲ UNI 3879
مقاومت در برابر UV میزان انعطاف پذیری حداکثر C 14 8202/2 UNI 3875
افت در میزان کشش حداکثر % ۱۴ ۸۲۰۲/۲ UNI 3875
مقاومت کششی در ۲۵% افزایش طول (حداقل) طولی Kg/5cm 35 8202/8 UNI 3882
عرضی Kg/5cm 25 8202/8 UNI 3882
مقاومت کششی در نقطه ماکزیمم نیرو (حداقل) طولی Kg/5cm 40 8202/8 UNI 3882
عرضی Kg/5cm 30 8202/8 UNI 3882
مقاومت پارگی طولی Kgf 10 8202/9B NI 3863
عرضی Kgf 8 8202/9B NI 3863
نوع لایی الیاف شیشه نبافته شده (تیشو) تقویت شده با نخ شیشه ۵۰ گرمی ایتالیا
نوع لایی اشباع شونده از شیره عایق پلی استر سوزنی ۱۳۰ گرمی
وجه خارجی پودر معدنی یا فیلم پلی اتیلن
وجه داخلی فیلم پلی اتیلن
سابقه ایزوگام
بررسی های باستان شناسی و پژوهش های مختلف در محوطه باستانی تخت جمشید نشان می دهد که مهندسان هخامنشی ۲۵۰۰ سال پیش برای عایق بندی بخش های مختلف بناهای خود از قیر استفاده می کردند.
محوطه باستانی تخت جمشید مجموعه ای کامل از سازه ها و بقایای مربوط به دوره هخامنشی است که در زمان داریوش اول و در سال ۵۱۸ پیش از میلاد ساخته شده است. این مجموعه شامل تخت جمشید، حصارها، کاخ ها، بخش های خدماتی، نظام های آبرسانی و بخش های دیگری است.
«علیرضا عسگری»، سرپرست گروه باستان شناسی مجموعه تخت جمشید گفت: «در سال های متمادی گذشته باستان شناسان در جریان کاوش و بررسی محوطه تخت جمشید با بررسی دقیق مصالح به کار رفته در تخت جمشید متوجه شدند،
مهندسان برای جلوگیری از نفوذ آب هم همواره در جست و جوی چاره بودند. سرپرست تیم باستان شناسی در تخت جمشید با بیان این مطلب گفت: «در جریان کاوش در بخش های مختلف و در بین جرزهای سازه تخت جمشید شامل کف و آب راه های زیرزمینی تخت جمشید به آثاری از قیر برخورد کردیم که نشان می دهد مهندسان این سازه از قیر به عنوان عایق استفاده می کردند.»
به اعتقاد عسگری این قیر، نقش ایزوگام را برای سازه عظیم هخامنشی داشته است. وی یادآور شد: «این مهندسان از قیر سیاه رنگ در این سازه استفاده می کردند. آثار این قیر هنوز هم در بخش های مختلف تخت جمشید دیده می شود. قیر از نفوذ آب به زیر صفه تخت جمشید جلوگیری کرده و یکی از عوامل مهم برای حفاظت از محوطه باستانی تخت جمشید در طول ۲۵۰۰ سال بوده است.
مجموعه تاریخی و پایتختی تخت جمشید مهم ترین پایتخت حکومت هخامنشی است که در استان فارس و در نزدیکی شهر شیراز جای گرفته است.
ایزوگام، تکنولوژی جدید در عایقکاری رطوبتی ساختمان
عایق رطوبتی با قابلیت انعطاف زمینه جدیدی برای مصرف امولسیونی پلیمر پایه آب امروزه مانند قرنها پیش ساخته شده از قیر همچنان بعنوان رایج ترین روش پوشش کف مورد استفاده قرار می گیرد کاربرد قیر و یا آسفالت دشوار و مستلزم صرف وقت زیاد می باشد حتی امولسیونهای ساخته شده از قیر نیز تغییر اندکی را در دشواری این کاربرد ایجاد نموده اند. همانطور که می دانید باید قیروگونی را تا میزان ۱۵۰ تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد حرارت داد، ریختن و تسطیح ترکیبی با این درجه حرارت بسیار دشوار می باشد. بنابراین امولسیونهای ساخته شده از قیر با قابلیت کاربرد درجه حرارت نرمال مورد استفاده قرار می گیرد.
اینگونه امولسیونهای نفتی در آب حدوداً دارای ۵۰% قیر می باشد. با سفت شدن این امولسیون آب آن تبخیر و قیر بصورت بیندر باقی می ماند.
ترکیبات کف سازی بام، بر پایه امولسیون پلیمرهای جدید عملکرد کاملاً متفاوتی دارند، شاید مهمترین ویژگی آنها ایجاد یک لایه نازک ( فیلم )با قابلیت انعطاف بعد از خشک شدن باشد.
از جمله مزایای این عایق جدید به شرح زیر است :
۱ فاقد آلودگی و آسیب های فیزولوژی می باشد.
۲ کاربرد آنها ساده است.
۳ رنگ پذیرند.
۴ خطر آتش سوزی ندارند.
۵ چسبندگی خوبی نسبت به سطوح مختلف دارند.
در این مقاله به معرفی عایقهای قیروگونی و عایقهای پیش ساخته، سپس به معرفی یک نوع عایق جدی که از رزینهای اکریلاتی و استایرنی محلول در آب ساخته شده می پردازد
چکیده :
یکی از مشکلات اساسی که در اکثر سازه ها به چشم می خورد مشکل نم و رطوبت می باشد که در بعضی مواقع یکی از راهکارهای مقابله با خسارت جبران ناپذیری سازه ها وساختمانها عایقکاری و رطوبتی می باشد.
ایران با توجه به اقلیم آب و هوا و نیز وجود منابع عظیم نفتی متداولترین عایق در رطوبتی قیر و گونی می باشد که با پیشرفت تکنولوژی این روش جای خود را به عایق های پیش ساخته (ایزوکام ) داده است.
امّا با پیشرفت علوم و نیز گرانی مواد نفتی و قیر در بعضی مواقع عایق های پیش ساخته نیز مقرون به صرفه نبوده و بعد از تحقیقات متعدد مهندسان موفق شدند که با استفاده از زرین های اکریلاتی و استایرنس که با آب حل می شود، عایق رطوبتی جدیدی بسازند که به صورت یک لایه می شود و انعطاف پذیری روی سطوح مورد نیاز اجرا mm1 می باشد.
ایزوگام، تکنولوژی جدید در عایقکاری رطوبتی ساختمان
عایق رطوبتی با قابلیت انعطاف زمینه جدیدی برای مصرف امولسیونی پلیمر پایه آب امروزه مانند قرنها پیش ساخته شده از قیر همچنان بعنوان رایج ترین روش پوشش کف مورد استفاده قرار می گیرد کاربرد قیر و یا آسفالت دشوار و مستلزم صرف وقت زیاد می باشد حتی امولسیونهای ساخته شده از قیر نیز تغییر اندکی رادر دشواری این کاربرد ایجاد نموده اند. همانطور که می دانید باید قیرو گونی را تا میزان ۱۵۰ تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد حرارت داد، ریختن و تسطیح ترکیبی با این درجه حرارت بسیار دشوار می باشد. بنابر این امولسیونهای ساخته شده از قیر با قابلیت کاربرد درجه حرارت نرمال مورد استفاده قرار می گیرد.
اینگونه امولسیونهای نفتی درآب حدوداً دارای ۵۰% قیر می باشد. با سفت شدن این امولسیون آب آن تبخیر و قیر بصورت بیندر باقی می ماند.
ترکیبات کف سازی بام، بر پایه امولسیون پلیمرهای جدید عملکرد کاملا متفاوتی دارند، شاید مهمترین ویژگی آنها ایجاد یک لایه نازک (فیلم ) با قابلیت انعطاف بعد از خشک شدن باشد.
از جمله مزایای این عایق جدید به شرح زیر است :
۱ ـ فاقد آلودگی و آسیب های فیزولوژی می باشد.
۲ ـ کاربرد آنها ساده است.
۳ ـ رنگ پذیرند.
۴ ـ خطر آتش سوزی ندارند.
۵ ـ چسبندگی خوبی نسبت به سطوح مختلف دارند.
در این جا به معرفی عایقهای قیروگونی و عایقهای پیش ساخته، سپس به معرفی یک نوع عایق جدیدی که از رزینهای اکریلاتی و استایرنی محلول در آب ساخته شده می پردازد.
عایق رطوبتی قیرگونی
این عایق یکی از متداولترین عایق مصرفی در ایران می باشد به این علت که در اکثر شهرهای کشور مواد اولیه این عایقکاری به وفور یافت می شود.
مواد مورد نیاز در این عایق گونی وقیر می باشد، که گونی مورد نیاز از کشورهای خارجی وارد می شود ودر سه اندازه مختلف به نامهای، گونی درجه یک، درجه دو، درجه سه در بازار یافت می شود.
طبق آئین نامه مقررات ملی ایران (مبحث ۵ ) مشخصات گونی ایده آل عبارتند از : گونی باید نو، ریز بافت، کاملاً سالم و بدون آلودگی و چروک باشد و وزن آن در هر متر مربع حدود ۳۸۰ گرم باشد.
قیر ماده ایست سیاه رنگ مرکب از هیدروکربنهای آلی با ترکیبات پیچیده که از تقطیر نفت خام بدست می آید.
انواع قیر که در کشور می باشد دو دسته هستند :
۱ ـ الف ) قیرهای جامد که علامت اختصاری آنها A.C است و مستقیماً از تقطیر نفت خام بدست می آید و بر حسب درجه نفوذ پذیریشان نامگذاری می شوند و انواع اینگونه قیرها در ایران به شرح زیر می باشد :
قیرهای ۷۰-۶۰، ۱۰۰- ۸۵، ۱۵۰ ۱۳۰، ۱۸۰- ۲۰۰، ۲۲۰- ۲۵۰، ۲۸۰- ۳۲۰
۱ ـ الف ) قیرهای که با هوا دادن به یکی از قیرهای نرم فوق تهیه می شوند و عبارتند از : قیرهای ۲۰ ۱۰، ۳۰- ۲۰، ۵۰ ۴۰ودر بعضی موارد ۷۰- ۶۰
ب ) قیر جامد اکسید شده که باعلامت اختصاری R که معرف انعطاف پذیری قیر است نمایش داده می شود، این قیر از دمیدن هوا در مخلوطی از قیرهای نرم و مواد روغنی سنگین بدست می آید و بر حسب نقطه نرمی ودرجه نفوذ پذیری بصورت زیر نامگذاری کرده اند : R 85 ۲۵، R 90 ۱۵
ویژگیهای عمومی قیرها :
۱ ـ غیر قابل نفوذپذیر در مقابل آب و رطوبت
۲ ـ مقاومت در برابر اسیدها، بازها و نمکها
۳ ـ چسبندگی
معایب قیر :
قیر در وضعیتهای زیر برخی از خواص خود را از دست می دهد، به طوریکه نمی توان از آن به خوبی استفاده کرد :
الف ) تجزیه شدن در دمای زیاد و تبدیل آن به ذغال، توأم با اشتعال
ب ) تغییر شکل در مقال فشار و حلالها
مزایا :
۱ ـ صرفه اقتصادی نسبت به بعضی عایقهای رطوبتی
۲ ـ اطمینان از نظر کارایی با توجه به پیشینه مصرف
معایب عایق قیرگونی :
۱ ـ پوسیدگی این عایق به مرور زمان
۲ ـ پارگی بر اثر نشتهای احتمالی ساختمان
۳ ـ عمر مفید عایق به طور متوسط کمتر از ۱۰ سال بوده و ترمیم متناوب آن با مشکلات اجرایی زیاد و هزینه های قابل توجه همراه است.
۴ ـ آلودگی محیط زیست را به دنبال دارد.
عایقهای پیش ساخته (ایزوگام )
این عایقها معمولاً از مواد اولیه زیر تشکیل می شوند :
۱ ـ قیر صنعتی ۷۰ ـ ۶۰
۲ ـ مواد پلیمری به نام اتکتیک پلی پروپیلن (APP)
3 ـ یک لایه تیشوی نخدار ( پشم شیشه )
۴ ـ یک لایه پلی استر سوزنی
۵ ـ پودر تالک ودر بعضی از این عایقها پودر مس ۶۰۰ نیز بکار می رود.
۶ ـ فیلم پلی اتیلن
۷ ـ باند و چسب
طبق استاندارد ایران این عایق به دو دسته تقسیم می شوند :
۱ ـ عایقهای رطوبتی پیش ساخته مخصوص پی ساختمان (عایق پی )
۲ ـ عایقهای رطوبتی پیش ساخته مخصوص سطوح خارجی، بدنه استخر و تونلها (عایق بام )
استاندارد ایران برای هر یک از این عایقها مواردی را معرفی می کند که دراین قسمت آمده است :
اجزای تشکیل دهنده عایق پی :
۱ ـ لایی : انواع لایی های زیر می توان در این عایق مورد استفاده قرار گیرد :
الف ) فلت الیاف شیشه (تیشو ) مطابق مشخصات استاندارد ۳۸۹۱
ب ) فلت الیاف پلی استر مطابق مشخصات استاندارد ۳۸۸۰
ج ) منسوج نبافته پلی استر مطابق با استاندارد ۳۸۸۹ همراه فلت الیاف شیشه مطابق مشخصات استاندارد ۳۸۹۱
۲ ـ ماده آغشته کننده لایی :
ماده آغشته کننده هر یک از لایی ها می تواند قیرو یا مخلوطی از قیر و افزودنیهای اصلاح کننده باشد.
سطح رویین عایق باید به منظور جلوگیری از چسبندگی داخل رول از مواد ریز دانه معدنی مثل پودر تالک ویا میکا پوشیده شود.
سطح رویین باید یکنواخت و عاری از هر گونه خوردگی و چین و چروک باشد.
سطح زیرین عایق رطوبتی باید با فیلم پلاستیکی و یا مواد ریزدانه معدنی مثل پودر تالک پوشیده شود.
اجزای تشکیل دهنده عایق بام :
متشکل از دو لایه نمدی است که لایه زیرین از فلت الیاف شیشه و لایه رویین از جنس منسوجات پلی استر می باشد، این دو لایه بوسیله مذاب قیر اصلاح شده با مواد پلیمری اشباح می گردد، به هنگام بسته بندی برای جلوگیری از چسبندگی هر طرف عایق با مواد ریز دانه ویا فیلم پلاستیکی روکش می گردد.
در اینجالازم است که مشخصات استاندارد بعضی از مواد اولیه عایقهای مذکور را بیان کنیم.
منسوج پلی استر که بعنوان لایه اشباح شونده از مذاب قیری در عایقهای رطوبتی پیش ساخته بکار می رود.
ویژگیهای پلی استر نبافته :
۱ ـ منسوج باید ۱۰۰% از پلی استر تولید شده باشد.
۲ ـ سطح منسوج باید یکنواخت و نسبتاً صاف و هموار باشد.
۳ ـ منسوج در هنگام تا کردن، تکه تکه و پاره کردن باید نسبتاً عاری از ذرات و مواد خارجی قابل مشاهده باشد.
۴ ـ منسوج باید که در هنگام رول در دمای ۱۰ تا ۶۰ درجه سانتی گراد چسبندگی نداشته باشد.
۵ ـ وزن هر رول نباید از ۴۰ کیلوگرم تجاوز کند.
۶ ـ جذب شیره پلی استر باید یکنواخت و یکدست باشد.
۷ ـ رول ها باید به نحوی بسته بندی شوند که هنگام جابجایی اولاً باز نشوند، ثانیاً بسته بندی باید منظم و عاری از وجود هر گونه فرو رفتگی یا برآمدگی در مقطع بیرونی باشد.
۸ ـ رول ها باید در یک لفاف کاغذی یا پلاستیکی بسته بندی شوند
ویژگیهای فیزیکی پلی استر نبافته :
۱ ـ حداقل جرم واحد سطح ۱۰۵ گرم بر متر مربع
۲ ـ حداقل مقاومت کششی طولی ۲۰۰نیوتن بر ۵۰ میلیمتر
۳ ـ حداقل مقاومت کششی عرضی ۱۵۰نیوتن بر ۵۰ میلیمتر
۴ ـ حداقل افزایش نسبی طولی ۵۰ درصد
۵ ـ حداقل افزایش نسبی عرضی ۶۰ درصد
۶ ـ حداکثر کاهش وزن در دمای ۱۰۵ درجه به مدت ۵ ساعت ۲ درصد
(ویژگیهای فلت الیاف شیشه ) تیشو :
۱ـ فلت الیاف شیشه می بایستی دارای سطحی یکنواخت باشد.
۲ ـ فلت الیاف شیشه باید با رزین آغشته و پس از مراحل حرارت دهی کل از نظر شکل ظاهری و رنگ یکنواخت باشد.
۳ ـ فلت الیاف شیشه باید دارای نخ های تقویت از جنس شیشه باشد که فواصل معین و یکنواخت بطور پیوسته در تمامی طول فلت ادامه یابد.
۴ ـ روی سطح فلت باید هیچگونه خرده شیشه مشاهده نگردد.
۵ ـ فلت الیاف شیشه باید عاری از رطوبت بوده، هنگام باز نمودن رول چسبنده نباشد.
۶ ـ فلت نباید براحتی دو پوسته شود و باید لبه های آن صاف و بدون چروک باشد.
ویژگیهای فلت الیاف شیشه
شرح میزان واحد عرض ۵۵ گرم بر متر مربع جرم واحد سطح ۲۰ گرم بر متر مربع و حداکثر فاصله نخ های تقویت کننده ۲۰ میلیمتر و حداقل مقاومت کششی طولی ۱۵کیلوگرم بر ۵۰ میلیمتر و حداقل مقاومت کششی عرضی ۲کیلوگرم بر ۵۰ میلیمتر و حداقل افزایش نسبی طولی ۵/۱ درصد و حداقل افزایش نسبی عرضی ۲/۱درصد.
اکثر عایقهای رطوبتی پیش ساخته دارای مشخصات استاندارد زیر می باشند که عبارتند از :
۱ ـ وزن یک رول در حدود ۴۳ کیلومتر و در ابعاد ۱× ۱۰ متر
۲ ـ ضخامت از ۲ میلیمتر تا ۶ میلیمتر که حد استاندارد ۴ میلیمتر
۳ ـ افزایش نسبی طولی ۱۶ ۱۴ و افزایش عرضی ۱۰ ۸%
۴ ـ مقاومت کششی طولی ۶۰ ۵۰ و مقاومت کششی عرضی ۳۵ ۳۰ کیلومتر بر ۵۰ سانتی متر
۵ ـ مقاومت پارگی طولی ۱۰ ۹ و مقاومت پارگی عرضی ۵ ۴ کیلومتر نیرو
۶ ـ تاب کششی اتصالات انتهایی ۱۰۰
۷ ـ جذب آب ۱ % و کاهش وزن ۱%
۸ ـ وزن واحد سطح ۲/۴ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع
۹ ـ انعطاف پذیری در سرما ۱۰- درجه
۱۰ ـ پایداری ابعاد در برابر حرارت ۱متر
۱۱ ـ میزان نفوذ ناپذیری آب
۱۲ ـ فرسودگی حرارتی در هوا حداکثر افت در دمای انعطاف پذیری ۱۰ درجه
۱۳ ـ مقاومت در برابر اشعه فرابنفش حداکثر افت دردمای انعطاف پذیری ۱۰ درجه
حال در این قسمت لازم است مزایا و معایب این نوع عایقها را نیز ذکر کنیم.
مزایای عایقهای رطوبتی پیش ساخته :
۱ ـ سبک بودن به مقدار حدود ۴ کیلوگرم بر متر مربع
۲ ـ مقاوم درگرمای ۱۳۰ + درجه و سرمای ۴۰- درجه
۳ ـ دچار پوسیدگی و شکنندگی نمی شوند.
۴ ـ دارای قابلیت انعطاف کامل می باشند.
۵ ـ بعلت دارا بودن لایه پلی استر در مقابل فشارهای احتمالی از انبساط و انقباض ساختمان مقاوم می باشد.
معایب :
۱ ـ فاسد شدن عایق بعد از ۶ ماه (از زمان تولید ) بعلت عدم نگهداری مطلوب ( باید بصورت عمودی در دمای ۵ تا ۳۵ درجه نگهداری شود )
۲ ـ کم بودن طول عمر مفید ( طول عمر در حدود ۱۵ سال )
۳ ـ گران بودن این عایقها (عایقهایی که دارای مواد اولیه خارجی می باشند )
۴ ـ در موقع ترمیم محل آسیب دیده از سایر جاها بالا می زند.
۵ ـ تجزیه شدن بر اثر اشعه ماورابنفش
در این نوع عایقها (قیر وگونی و پیش ساخته ) باید سطح کار عاری از گردوخاک و رطوبت باشد و اگر سطح آسفالت باشد برای عایقکاری با ایزوگام باید به ازاء هر مترمربع سطح حداقل ۳۰۰ گرم مشتق قیری رقیق شده در آب یا بنزین روی سطح پخش گردد واگر سطح سیمانی بود به ازاء هر متر مربع سطح حداقل ۲۸۰ گرم مشتق رقیق شده در آب یا بنزین روی سطح پخش گردد.
بعضی از کارخانه های تولید کننده عایقهای پیش ساخته عایق با روکش آلومینیوم نیز تولید می کنند که حدود ۸۵% از نور و حرارت را منعکس می کند.
بعد از معرفی عایقهای رطوبتی مذکور به معرفی عایق جدید می پردازیم. همانطور که در مقدمه طرح شد گران بودن قیر در سالهای اخیر شرکتهای تولید کننده مواد شیمیایی یک عایق رطوبتی با کارایی و کیفیت بهتر نسبت به سایر عایقها تولید کننده که این تلاشها به ثمر نشست و این عایق در حال حاضر در بازار موجود و از آن استفاده می شود.
مشخصات ساختاری :
اندود عایق M 765 SH ماستیکی است بر پایه رزینهای اکریلاتی و استایرنی محلول در آب به همراه افزودنی های لازم جهت پایداری در شرایط جوی متفاوت روی سطوح ساختمانی که بر پایه رزین Mowilith شرکت هوخست آلمان ساخته شده است.
کاربردهای پیشنهادی :
۱ ـ پوشش یا اندود انعطاف پذیر عایق درآب و رطوبت
۲ ـ جایگزین مناسب و اقتصادی به جای قیروگونی، آسفالت و سایر ایزولاسیون های ساختمانی پایدار
۳ ـ باز دارنده ترکهای سطحی در پوشش نما
۴ ـ تقویت روکش های نما
مواد تشکیل دهنده عایق :
۱ ـ رزین مخصوص تولید شرکت هوخست بر پایه اکریلیک ـ استایرن
۲ ـ مواد تکمیلی عایق : شامل مواد دیسپرس کننده ـ امولسی فایر ـ مواد تنظیم کننده غلظت ـ مواد نگهدارنده ـ مواد تنظیم کننده ـ PH مواد پوشش دهنده فیلم عایق.
۳ ـ کمک کننده های مکانیکی
پودرهای معدنی جهت بالا بردن مقاومت مکانیکی نفوذ پذیری فیلم حاصل از اندود عایق
الف ـ کربنات کلسیم ب ـ پودر تالک ج ـ پودر کائولن
کاربرد :
ترکیب پوشش کف بام بر پایه موویلیت وی پی ۷۶۵ می توان بصورت خمیری باشد و کاربردی آن با غلظت و یا قلم مو و یا دستگاه اسپری بسیار آسان است. بطوریکه یک فرد غیر حرفه ای نیز می تواند آن را مصرف نماید. لیکن استفاده از دستگاههای اسپری بافشار زیاد نیازمند تخصص می باشد.تجربیات عملی ما نشان داده است که این امولسیون به سطوح تازه ساخته شده ازبتن، چوب، موزائیک وآزبست چسبندگی خوبی دارد.
قبل از کاربرد این ترکیب سطوح مورد نظر باید تمیز و خشک باشند. سطوح ناصاف و شیبدار باید آماده سازی شوند. برای این منظور می توان امولسین را با آب رقیق و استفاده نمود، قبل از کاربرد ترکیب بر روی سطوح فلزی باید از مواد ضد خورندگی روی سطوح آهن استفاده نمود برای گرفتن درزه و پر کردن سوراخها، مخلوط امولسیون پوشش کف با خاک سنگ به نسبت ۳ به ۱ مورد استفاده قرار می گیرد.
خشک شدن :
زمان خشک شدن بستگی به ماده، درجه حرارت هوا، حرارت سطح مورد نظر، رطوبت و ضخامت پوشش دارد. به عنوان مثال در هوای با درجه حرارت ۲۵ درجه سانتی گراد و رطوبت ۶۵% زمان مورد نیاز برای خشک شدن لایه حدود ۳ ساعت خواهد بود.
قابلیت انعطاف :
پوشش های کف بام به دلیل تغییرات حرارت هوا در معرض فشار می باشد. بنابر این باید از قابلیت انبساط
بالایی برخوردار باشند. پوشش کف بر پایه موویلیت وی پی ۷۶۵ به ضخامت ۵/ ۱میلیمتر در درجه حرارت
۱۰ـ درجه سانتی گراد ۲% قابلیت انبساط می باشد.
قابلیت پوشش :
برای پوشش معادل یک متر مربع از لایه به ضخامت ۱ تا ۵/۱ میلیمتر حدود یک کیلوگرم از ترکیب فوق مورد نیاز می باشد. بدیهی است برای لایه بعدی به تعداد کمتری از این ترکیب نیاز خواهد بود. هزینه مواد مصرفی برای این پوشش بیش از ترکیبات قیری می باشد ولی سرعت در کاربرد آن هزینه اضافی را خنثی می کند.
روش ترمیم :
در صورت نیاز به ترمیم بخش آسیب دیده می توانید سطح قبلی را نخست با استفاده از پرایمر پوشش داده و سپس مطابق دستور العمل فوق با استفاده از ماستیک روی محل مورد نظر اجراء نموده و پوشش داد.
شرایط نگهداری :
اندود عایق و پرایمر را می توان به مدت ۶ ماه در دمای بین ۵ الی ۲۵ درجه در انبار نگهداری کرد
مزایای این عایق :
۱ ـ اجراء سریع و آسان
۲ ـ امکان تعویض رنگ آن
۳ ـ عمر زیاد آن ( در حدود ۴۰ ـ ۳۰ سال )
۴ ـ عدم تأثیر گذاری اسیدها، بازها، و سایر مواد شیمیایی بر این نوع عایق
۵ ـ قیمت مناسب ( هر متر مربع حدوداً ۱۰۰۰۰ رالت می باشد )
۷ ـ عدم آلودگی زیست محیطی
نتایج :
روشهای پوشش کف با قابلیت انعطاف، زمینه های جدید استفاده از امولسیون پلیمر می باشد. انجام آزمایشاتی در ارتباط با طول عمر واقعی این پوشش کف، قبل از هر گونه ارزیابی ضروری است. لیکن مزایای کاربرد در مقایسه با ترکیبات ساخته شده از قیر کاملاً روشن است.
تجربیات و نتایج حاصلاز آزمایشات نوید آن است که موویلیت وی پی ۷۶۵ ترکیب بسیار مناسبی برای پوشش کف باشد.
واحدهای تولید کننده عایق رطوبتی، تولید لایی پلی استر
جمع بندی، نتیجه گیری و پیشنهادات
ـ ـ واحدهای تولید کننده عایق رطوبتی
با توجه به حجم و نحوه تولید ایزوگام که نسبتاً از مکانیسم تولیدی ساده تری نسبت به سایر صنایع برخوردار می باشد از اهمیت بیشتر و همچنین سادگی و روانی بهتری برخوردار است.
الف ) نیروی انسانی ب ) تأمین مواد اولیه ج ) تکنولوژی
د ) شبکه دستیابی به بازار ه ) مسائل مالی و ) نهاد هماهنگی
لیست واحدهای فعال
الف ) نیروی انسانی
بر طبق آمارگیری انجام شده در ۲۳ واحد از صنایع تولید عایق رطوبتی، مجموعاً ۳۵۴ نفر شاغل می باشند با میانگین شاغلین ۵ نفر و انحراف معیاری ۵ که این امر نشان می دهد که واحدها از نظر تعداد نیروی انسانی بکار گرفته شده در واحدهای خود از مشابهت تقریباً یکسانی برخوردار می باشد ( سایر بنگاههای تولید به هم نزدیک است ).
از نظر تحصیلات از مجموع ۳۵۴ نفر ۱۰۲ نفر دیپلم (۲۹% ) که از این تعداد ۸۲ نفر دیپلم غیر فنی و ۲۱۲ نفر (۶۰% ) نیروی زیر دیپلم می باشند که در نهایت چیزی در حدود ۱۱% از نیروهای شاغل در این بخش از تحصیلات بالای دیپلم برخوردار می باشند. لذا از نیروی انسانی تحصیل کرده ای برخوردار نمی باشند.
حال به بررسی توزیع تحصیلاتی نیروها در بخشهای تولید، طراحی و مهندسی، بازرگانی، خدمات و پشتیبانی، تعمیرات و نگهداری و آزمایشگاه می پردازیم.
ترکیب و توزیع نیروی انسانی از نظر تحصیلات
۱ـ۱ بخش تولید
در مجموع ۲۱۴ نفر (۶۲% ) از مجموع کل شاغلین، در بخش تولید متمرکز می باشند که در مجموع ۷ % از نیروها دارای مدرک تحصیلی دیپلم یا بالاتر می باشند از اینرو عمده نیروهای بخش تولید از سطح تحصیلاتی بسیار پائینی برخوردار هستند.
۲ـ۱ بخش طراحی و مهندسی
در مجموع سه واحد دارای بخش طراحی و مهندسی می باشند (۱۳% ) که در مجموع ۶ نفر در این واحدها مشغول به کار هستند، از اینرو می توان گفت که عمدتاً واحدها از نظر بخش طراحی و مهندسی با مشکلات جدی مواجه می باشند.
۳ـ۱بخش بازرگانی
خوشبختانه ۱۹ واحد (۸۲% ) از واحدهای دارای این بخش می باشند که در مجموع ۳۸ نفر در این واحدها مشغول به کار بوده و از این تعداد نیز ۱۶ نفر دارای لیسانس و ۷ نفر مدرک فوق دیپلم می باشند. بدین معنی که در مجموع نه تنها واحدها از نظر وجود بخش بازرگانی از وضعیت نسبتاً مطلوبی برخوردار میباشند بلکه نیروهای تحصیل کرده نیز در این واحد مشغول می باشند
۴ ـ۱ بخش خدمات و پشتیبانی
در این بخش ۱۰۰% واحدها از بخش خدمات و پشتیبانی برخوردار می باشند و در مجموع ۵۰ نفر (۱۴ % ) در این بخش مشغول بکار هستند. البته عمده این نیروها از وضعیت تحصیلی مطلوبی برخوردار نبوده ( ۳۸ نفر زیر دیپلم ) و هیچ نیروی دانشگاهی در این بخش وجود ندارد.
۵ ـ۱ بخش تعمیرات و نگهداری
در این بخش نیز ۷۴% واحدها (۱۷ واحد ) دارای این بخش هستند که ۲۸ نفر در این بخش شاغل بوده و البته مانند سایر بخشها از فقر تحصیلاتی برخوردار هستند و ۱۰ نفر از این افراد زیر دیپلم می باشند. البته با توجه به نوع تکنولوژی موجود شاید تحصیلات لازم برای نگهداری و تعمیر ماشین آلات بیش از این هم نباشد لذا به هر حال این فقر در بخش تعمیرات و نگهداری وجود دارد.
۶ ـ۱ بخش آزمایشگاه
۵۰% واحدهای سئوال شونده در این بخش دارای واحد آزمایشگاه می باشند که در مجموع ۱۸ نفر در این بخش مشغول بکار بوده و از این تعداد ۸ نفر دارای مدرک تحصیلی لیسانس و ۲ نفر دارای مدرک فوق دیپلم هستند که این درصد (۵۵% ) نیروی تحصیل کرده دانشگاهی نسبت به سایر بخشها از وضعیت بسیار مطلوبی برخوردار می باشد.
۲ ـ توزیع نیروی انسانی از نظر تجربه
همانطور که در جزوات قبلی اشاره گردید و در این مقوله از توضیح و تشریح مجدد آن خودداری موضوع تجربه نیروی انسانی شاغل در واحدها از دو منظر، کمتر از ۳ سال تجربه و بیش از ۳ سال تجربه و در بخشهای مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بطور کلی از مجموع ۳۵۴ فرد شاغل ۱۳۴ نفر (۳۷%) دارای کمتر از سه سال تجربه و ۲۲۰ نفر (۶۳%) بیش از سه سال تجربه برخوردارند و این در حالی است که تعدادی از این واحدها کمتر از سه سال است که به بهره برداری رسیده اند. یعنی می توان گفت که عمدتاً در این واحدها نیروهای مجرب علیرغم برخورداری از تحصیلات پائین وجود
در این بخش بطور میانگین ۴ نفر نیروی کم تجربه و ۵۰۳ نفر نیروی مجرب وجود دارد که در مجموع ۴۲ درصد شاغلین کمتر از سه سال تجربه دارند که در مقایسه با تجربه کل نیروی انسانی کم تجربه (۳۷%) بیانگر آن است که بخش تولید از سطح تجربی بالاتری برخوردار می باشد.
۲ـ۲ـ بخش طراحی و مهندسی
با توجه به تعداد کم شاغلین در این بخش (۶ نفر )، تحلیل فراگیری از وضعیت تجربه در این بخش نمی توان داشت چرا که عمدتاً واحدها در این بخش با یک ضعف عمومی مواجه می باشند.
۳ـ۲ـ بخش بازرگانی
در این بخش کلاً از ۳۸ نفر شاغل ۲۷ نفر بیش از ۳ سال تجربه دارند که از این نظر نیز بخش بازرگانی نسبتاً از تجربه مطلوبی برخوردار می باشد که با توجه به بحث تحصیلات نیروی انسانی موجود در این بخش نیروهای تحصیل کرده و مجربی هستند.
۴ ـ ۲ـ بخش خدمات و پشتیبانی
در این بخش نیز از مجموع ۵۰ نفر نیروی شاغل ۳۴ نفر مجرب و دارای بیش از سه سال تجربه می باشند و نیروهای این بخش در مجموع از نظر تجربه از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند.
۵ ـ ۲ ـ بخش تعمیرات و نگهداری
در این بخش نیز از مجموع ۲۸ نفر نیروی شاغل ۷۰% بیش از سه سال تجربه کاری دارند و از این نظر نیز بخش تعمیرات و نگهداری از نیروهای نسبتاً مجربی برخوردار می باشد.
۶ ـ ۲ـ بخش آزمایشگاه
در این بخش بعلت پائین بودن تعداد نیروی انسانی تحلیل مناسبی نمی توان از موضوع داشت.
۳ ـ نیاز به آموزش حین خدمت در میان واحدها
از نظر آموزشی تقریباً تمام واحدها نیاز به آموزش را در بخش تولید عنوان کرده اند و در رده دوم نیاز به آموزش در بخشهای بازرگانی و تعمیرات و نگهداری اشاره شده است و در بخش طراحی و مهندسی و بخش آزمایشگاه نیاز چندانی احساس نشده است. البته این عدم احساس نیاز شاید بدلیل فقدان این بخشها در واحدها باشد لذا میزان نیاز واحدها به این بخشها و دلایل کم و کیف نیاز خود جای بحث داشته که در تحلیل نهایی خوشه عایق رطوبتی به آن پرداخته خواهد شد.
۴ ـ توزیع واحدها از نظر تغییر پرسنل در سه سال گذشته
تغییر در تعداد پرسنل می تواند معلول عوامل مختلفی باشد که با توجه به نوع، ساختار و موقعیت واحدها شاید تفاسیر گوناگونی بتوان برای آن داشت که در واحدهای ایزوگام (عایق رطوبتی ) ۱۵ واحد هیچ تغییری رادر تعداد پرسنل نداشته، ۶و۷ واحد نیز به ترتیب کاهش و افزایش در تعداد پرسنل را داشته اند که با مطالعه ساختار و نوع تکنولوژی واحدها شاید بتوان عمده ترین دلیل ثابت بودن تعداد پرسنل را ثابت بودن نوع تکنولوژی دانست که به دلیل ثابت بودن روند تولید قاعدتاً تغییراتی نیز در تعداد پرسنل بوجود نیامده است.
۵ ـ تعداد واحدهای مواجه با مشکلات بازار کار محلی
از مجموع ۲۳ واحد در زمان آمارگیری تنها ۱۵ واحد مشکلاتی رادر مورد بازار کار محلی عنوان کرده اند که با توجه به این موضوع مشکلات واحدها از نظر بازار کار در چند عامل مورد سئوال قرار گرفت و مشخص گردید که ۷۰% عدم دسترسی به نیروی کار ماهر در بخش تولید، ۳۰% نیروهای ماهر در بخشهای طراحی و نیز تعمیرات و نگهداری و ۱۰% نیروهای ماهر در بخشهای بازرگانی عنوان نموده اند. لذا با توجه با این موارد عموماً خود واحدها نیز ضعف وجود نیروی انسانی ماهر در بخشهای تولید را اذعان داشته و جزء مشکلات خود بر شمرده اند و بقیه در مهندسی و نیز تعمیرات و نگهداری یا بعبارت بهتر در بخش فنی عدم وجود نیروی ماهر را بعنوان عمده مشکلات بازار کار در محل خود عنوان نموده اند که لازم می باشد دولت و نهادهای آموزشی زمینه های لازم را برای فراهم کردن این نیروها فراهم کنند. البته این موضوع در بخش تحلیل نهایی خوشه تشریح خواهد گردید.
۶ ـ همکاری واحدها در زمینه نیروی انسانی
همانطور که در مطالعه ساختار داخلی خوشه ( جزوه شماره یک ) اشاره گردید همکاری در بین واحدهای خوشه یکی از اساسی ترین و پایه ای ترین عوامل در شکل گیری و پویایی خوشه می باشد از اینرو این همکاری را در زمینه های مختلف خوشه مورد بررسی قرار می دهیم که در این بخش همکاری در زمینه نیروی انسانی در بین واحدهای صنعتی را از ابعاد مختلف مورد تجزیه و
تحلیل قرار داده و میزان نقاط قوت و نقاط ضعف خوشه را در این بخش تقسیم می کنیم.
۶ ـ ۱ـ تعداد و توزیع واحدهای استفاده کننده از توان نیروی انسانی سایر واحدها
کلاً از مجموع ۲۳ واحد مورد سئوال ۱۱ واحد اشاره داشته اند که در این زمینه با سایر واحدها همکاری داشته اند که این مورد با توجه به شرایط موجود، تکنولوژی نسبتاً ساده واحدها ازشرایط خوبی برخوردار است. لذا از میان این ۱۱ واحد ۸ عنوان نموده اند که تنها با یک واحد مشابه همکاری می کنند که این امر نشان دهنده آن است که عموماً این همکاری کمتر بعنوان یک فرهنگ در میان واحدهای صنعتی وجود دارد و با توجه به فرهنگ مردم منطقه بیشتر این ارتباط از مناسبت های خانوادگی و نظایر آن نشأت می گیرد که در این بین واحدها تمایل دارند که با واحدی که باآن آشنایی دارند همکاری نمایند. البته بررسی این همکاری از نظر جغرافیایی نیز مؤید همین نکته می باشد چرا که بیش از ۴۰% واحدها اشاره کرده اند که با واحدهای داخل شهرستان همکاری می نمایند که این امر نیز خود علاوه بر آنکه فرضیه فوق را تقویت می کند هماهنگی و همکاری در بین واحدهای موجود در شهرستان را نیز به وضوح نشان می دهد.
۶ ـ ۲ ـ زمینه های همکاری قابل ارائه در بخش نیروی انسانی
جهت بررسی بهتر میزان رقبت واحدها به همکاری در بخش نیروی انسانی نیز پتانسیل آنها در بخشهای مختلف تولیدی در دو بخش ( شرایط موجود و میزان علاقمندی واحدها به استفاده از توان سایر واحدها ) مورد سئوال قرار گرفت که آمار قابل ملاحظه، آن بود که ۴۰% واحدها از شرایط فعلی به ویژه تولید استفاده می کنند و علاقمندی آنها به ارائه خدمات نیز بیشتر در بخش تولید عنوان گردیده که این خود نشانگر آن است که عموماً درصد عمده ای از فکر و انرژی واحدها به بخش تولید اختصاص داشته و نسبت به سایر واحدها به ویژه بخش طراحی و مهندسی که سهم آنها تقریباً درحد صفر می باشد بسیار بی توجه می باشند. از این رو پوشش این ضعف یکی از ضرورتهای خوشه می باشد که در بخش پیشنهادات به آن خواهیم پرداخت.
ب ) تأمین اولیه
از آنجا که مواد اولیه در هر شاخه تولیدی از موارد مهم در سازماندهی و جهت گیری خوشه می باشد مواد اولیه نیز بصورت خاص مورد توجه قرار گرفت و فاکتور و عوامل مختلف در این خوشه با طرح سئوالاتی مورد بررسی قرار گرفت و سعی گردید تا با طرح سئوالات مختلفی مشخصات، انواع و ویژگیهای شبکه توزیع مواد اولیه در بین واحدهای تولید کننده عایق رطوبتی مورد بحث قرار گیرد.
* توزیع واحدها از نظر روشهای تأمین مواد اولیه
واحدها عموماً گزینه های خرید بطور مستقیم از تولید کننده داخلی و یا خرید از طریق واسطه ها را نسبت به سایر گزینه های واردات از خارج کشور، تأمین توسط خریدار و یا سایر انتخاب نموده اند و اظهار داشته اند که عمدتریت هزینه جهت تأمین مواد اولیه نیز در این دو بخش مصروف می گردد.
* توزیع جغرافیایی واسطه های تأمین مواد اولیه
در این بخش واحدها عموماً به داخل شهرستان یا خارج از استان اشاره داشته اند ( ۱۱ و۱۸ واحد ) و این نشانگر آن است که از یکسو در سایر شهرستانهای استان پتانسیل مطلوبی از این نظر فراهم نیست. ضمن آنکه پتانسیل بسیار بالایی در داخل شهرستان وجود دارد و حجم بالایی از مواد اولیه توسط خود واسطه های داخل شهرستان توزیع می گردد که این نسبت در شهرستان دلیجان در مقایسه با کل کشور آمار قابل تأملی می باشد. البته در بررسی تأمین مواد از طریق واسطه ها نیز عمده واحدها به تسریع در دریافت مواد و یا از نقاط مختلف را اشاره کرده و کمتر به پرداخت بها بصورت مدت دار یا اقساط اشاره داشته اند و عموماً واحدها در برخورد با واسطه ها بصورت نقدی خرید انجام می دهند.
* بررسی نحوه توزیع واحدهای تولید کننده مواد اولیه
در حدود ۷۰% واحدها مواد اولیه خود را از داخل استان به ویژه شهرستان دلیجان تهیه می نمایند که البته شاید عمده خرید خارج از استان روان ساز (قیر ) مورد استفاده در عایق می باشد که عموماً از شرکت پلی اکریل اصفهان تهیه می گردد سایر مواد یا در داخل استان تهیه می شود یا از خارج از کشور وارد می گردد. البته عمده واحدها علت استفاده از مواد داخل استان را عرضه مناسب عنوان نموده اند که این موضوع نیز خود از موارد مهم و پتانسیل های مطلوب در خوشه می باشد و بخش عمده ای از واحدها دلیل خرید کالا از خارج استان علیرغم وجود منابع استانی را
کیفیت عنوان نموده اند که این امر نشان دهنده یکی از نقاط حساسی است که با وجود فراهم بودن تکنولوژی مناسب در کشور کیفیت تولیدات استان مطلوبیت نسبی ندارد که در نهایت به دلایل مختلف واحدهای تولید کننده عایق دارای واحدی خاص جهت تأمین مواد می باشند که البته مشخص می باشد که این واحد در بخش بازرگانی شرکت قرار دارد.
* همکاری در تأمین مواد اولیه
نزدیک به ۹۰% واحدها اشاره داشته اند که در تأمین مواد اولیه با یکدیگر همکاری نزدیکی دارند که این امر معمولاً به دلیل پائین آوردن هزینه های حمل ونقل، استفاده از اعتبارات یکدیگر در نزد تأمین کنندگان مواد اولیه بوده و به معنی همکاری واحدها در عین رقابت شدید می باشد. البته در سئوال دیگری تمامی واحدها در زمینه این همکاری اظهار تمایل نموده و استقبال کرده اند.
ج )تکنولوژی
همانطور که در تبیین ساختار خوشه به تفصیل بیان گردید سطح تکنولوژی، نوع تکنولوژی و عوامل مختلف در تولید محصول به ویژه ماشین آلات اهمیت فوق العاده ای در پایدار بودن و ماندگاری تولید دارد به ویژه اگر تولید و سطح تکنولوژی پویایی لازم را منطبق با نیاز جهانی و یا حتی بازار داخلی داشته باشد. از اینرو به بررسی سطح تکنولوژی واحدها می پردازیم و در این راستا عوامل مختلفی را مانند عمر ماشین آلات، خارجی یا داخای بودن ماشین آلات و میزان سرمایه بری ماشین آلات و قابلیت انعطاف و بروز آوری ماشین آلات را مورد سنجش قرار می دهیم.
* بررسی عمده ماشین آلات و محل ساخت
واحدهای تولید کننده عایق این نتیجه حاصل گردید که میانگین عمر ماشین آلات بطور متوسط ۵/۳ سال می باشد که البته به دلیل پراکندگی این آمار عمر بعضی از ماشین آلات به بیش از ۵ سال نیز می رسد اما نکته بسیار مهم و قابل توجه در این بین آن است که در تمامی واحدهای صنعتی ماشین آلات مورد استفاده، ساخت داخل کشور می باشند و تقریباً در هیچ یک از این واحدها ماشین آلات خارجی بکار گرفته نشده است و نکته مهم تر آن است که بیش از ۴۰% از ماشین آلات ساخت داخل استان در شهرستان دلیجان می باشد واکثر واحدها در طراحی ماشین آلات خود دخالت دارند که البته این موضوع خو
د نکات مثبت و منفی خاص خود را داش
ته که در تحلیل نهایی به آن خواهیم پرداخت.
* بررسی دانش فنی در واحدهای تولید کننده عایق رطوبتی
بخش عمده ای از واحدها کسب دانش فنی را از طریق استخدام نیروهای مربوطه و یا استفاده از تجربه واحدهای مشابه ذکر نموده اند که البته شاید این دو مورد موارد قابل توجهی باشند به ویژه آن که همکاری در انتقال تکنولوژی و دانش فنی خود از ملزومات شکل گیری و پویایی هر خوشه می باشد. لذا واحدها در خصوص استفاده از شرکتهای فنی مهندسی مشاور اظهار عدم اطلاع نموده اند که این امر نیز به دو دلیل عدم وجود شرکتهای مشاور قوی در این زمینه و به ویژه در استان بوده و دلیل دوم بی اطلاعی و احیاناً نبودن فرهنگ استفاده از مشاور در واحدها می باشد. در هر حال مشکل عدم وجود شرکتهای فنی و مهندسی مشاور از جمله مواردی است که در سازوکار خوشه وجود دارد.
بر طبق موارد فوق و نیز سئوالات دیگر مطرح شده این نتیجه حاصل گردید که واحدها به مقدار خیلی کمی بعد از راه اندازی تولید اقدام به نوآوری و یا تولید محصول جدید نموده اند که این امر نیز خود به دلیل پائین بودن سطح دانش فنی و عدم وجود بخش مهندسی در خود واحدها و همچنین عدم استفاده از شرکتهای فنی و مهندسی می باشد.
* آزمایشگاه
عموماً به دلیل نوع تولید عایق اکثر واحدها نیازی به ایجاد آزمایشگاه در داخل واحد احساس ننموده اند که البته علاوه برآن که این امر نکته منفی درساختار خوشه می باشد ولی خود معلول عوامل مختلفی از جمله نوع تولید و سطح تکنولوژی می باشد و اینکه به دلیل تولید یکنواخت و فرآیند ثابت تولید و همچنین نوع کیفیت محصول عموماً هیچ آزمایشی بطور خاص روی محصول انجام نمی گیرد که این امر نشان دهنده بی تفاوتی خاص نسبت به مشخصات محصول می باشد که در مواجهه با بازار خارجی این امر می تواند نقطه منفی تلقی گردد.
البته نکته مثبت، آن است که ۳۵% واحدها از استانداردهای Iso برخوردارند و این امر نشان دهنده آن است که واحدها بدون اهمیت دادن به کیفیت محصول وحتی مغشوش بودن بازار داخلی و عدم توجه به بازار خارجی عمدتاً در خصوص برقراری آزمایشگاه و تست محصول اقدامی نمی نمایند.
*همکاری در بخش تکنولوژی
از منظر همکاری واحدها در بخش تکنولوژی با دو مقوله متفاوت مواجه اند. در مقوله ماشین آلات و استفاده از ظرفیت و یا توان ماشین آلات واحدهای مشابه نکته قابل توجهی به چشم نمی خورد و این امر نیز شاید به دلیل ساختار یکنواخت و فرآیند ثابت تولید باشد ولی در مقوله انتقال دانش فنی همانطور که قبلاً اشاره گردید واحدها از وضعیت بسیار خوبی برخوردارند و در زمینه انتقال دانش فنی و تکنولوژی عموماً همکاری بسیار خوبی را با هم دارند که این موضوع از نکات مثبت خوشه خواهد بود.
د ) شبکه دستیابی به بازار
نوع و شرایط دستیابی به بازار یکی از مهمترین اقداماتی است که در ساختار خوشه وجود دارد لذا با توجه به تشریح نسبتاً مفصل موضوع در بخش نظری در این بخش به همین مقدار اکتفا نموده و تنها به بررسی شبکه دستیابی به بازار واحدهای عایق رطوبتی خواهیم پرداخت.
همانطور که می دانیم عایق یک کالای نهایی می باشد از این رو معمولاً بعد از تولید هیچ نوع فناوری روی آن صورت نگرفته و مستقیماً جهت مصرف به اشکال مختلف وارد چرخه توزیع می گردد لذا با این نگرش به بررسی شرایط بازار، این محصول می پردازیم.
* بررسی نحوه توزیع کالا
از مجموع ۲۳ واحد مستقر در شهرستان ۴ واحد صادرات به خارج از کشور داشته اند و در مورد نحوه توزیع در بازار نیز عمده واحدها به فروش از طریق واسطه ها و یا نمایندگی خود شرکتها اشاره داشته اند که البته این امر بیانگر شبکه وسیعی است که در توزیع این محصول البته در داخل کشور وجود دارد و واحدها عمدتاً در خارج از استان نیز محصولات خود را از این طریق عرضه می نمایند.
*سیاست حضور در بازار
واحدها عموماً از چند سیاست و استراتژی خاص استفاده می کنند بسیاری از آنها سعی می کنند کیفیت را بهبود بخشند که البته این امر با توجه به عدم وجود آزمایشگاه مشکل به نظر می رسد و. عمدتاً واحدها با دستکاری تجربی درنوع مواد سعی می کنند محصولی با کیفیت بهتر تولید نمایند و البته به همین دلیل نیز تفاوت چندانی در کیفیت محصولات عرضه شده وجود ندارد.
عامل دیگری که واحدها به آن اشاره داشته اند قیمت پائین محصول می باشد که البته علاوه بر مثبت بودن این امر نکته قابل ذکر آن است که به دلیل ثابت بودن هزینه های روان ساز، لایی پلی استر و سوخت و نیز مشابه بودن نوع تولید عمدتاض توان رقابتی واحدها در این خصوص چندان قابل توجه نمی باشد. عامل سوم سرعت در سیستم تحویل کالا ذکر گردیده است که این موضوع زمینه رقابتی فراوانی در واحدها بوجود آورده است و واحدهایی که بتوانند با استفاده از شبکه های توزیع، محصول را سریع تر (به ویژه در فصول خاص ) و به شکل بهتری عرضه نمایند معمولاً در بازار از موقعیت بیشتری برخوردار خواهند بود البته این مورد بشدت از مسائل مالی متأثر خواهد بود ک
ه در بخش مالی به آن بیشتر خواهیم پرداخت.
بخش عمده ای از واحدها معمولاً بصورت مقطعی و عمدتاً از طریق واسطه ها و یا واحدهای مشابه در جریان مسائل بازار قرار می گیرند که البته بعلت ثابت بودن نوع تولید معمولاً از انعطاف چندانی در برخورد با نیاز بازار برخوردار نیستند.
* مشکلات حضور در بازار
تقریباً بیش از ۸۰% از واحدها اظهار داشته اند که در عرضه محصول در بازار دچار مشکل می باشند که البته عمده این مشکلات در اشباع بازار، بالا بودن تعداد واحدهای تولید کننده عایق در منطقه و حتی در سطح کشور و همچنین مشکلات مالی عنوان شده که بخش مشکلات مالی نیز در آینده ذکر خواهد گردید.
ه ) مسائل مالی
مسائل مالی در هر بخش صنعتی از مسائل بسیار مهم می باشد که در بحث خوشه صنعتی نیزبا ساز و کارهای خاص اهمیت آن محسوس می باشد. به ویژه در بخش تولید عایق که درصد بسیار بالایی از قیمت تمام شده عایق را مواد اولیه و مصرفی به خود اختصاص می دهند و نوع توزیع آن نیز با مسائل و پیچیدگی های خاص خود همراه می باشد. با توجه به آنکه در شرایط فعلی اشباع نسبی نیز در بازارهای مصرف وجود دارد و توان صادرات واحدها نیز بسیار پائین می باشد.
ویکی پدیا
مگیران