با آمدن فصل گرما حشرات موذی و موش ها نیز سر و کله شان پیدا میشود و انواع و اقسام بیماری های مسری را نیز با خود به همراه می آورند برای محافظت از بهداشت شهر و خانه هایمان ناگزیر هستیم تا با سم پاشی های اصولی و گسترده از سلامت شهر و محل زندگی خود محاظت کنیم
هر سال با آمدن فصل بهار و گرم شدن هوا شاهد شکوفایی دوباره طبیعت هستیم، گل ها شکوفا میشوند و سبزه ها جان میگیرند و به طبع موجودات زنده نیز از خواب زمستانی بیدار میشوند. حشرات و موجودات موذی نیز از این قاعده مستثنی نیستند، تا زمانی که این حشرات در در محیط زندگی خودشان باشند مشکلی برای هیچ یک از طرفین یعنی انسان ها و موجودات موذی و حشرات پیش نمی آید ولی از آنجا که حشرات به محیطهای خود قانع نیستند و یا بر عکس انسان ها به محیط های آنان وارد میشوند جنگ لاجرم آغاز میشود، یادم هست خانه ما یک خانه فدیمی دو طبقه بود که حیاط کوچکی نیز داشت، این حیاط باغچه ای داشت و آن باغچه پر از انواع اقسام سوسک ها و پشه های مختلف بودند که شب ها با باز ماندن پنجره های قدی خانه به خانه هجوم می آوردند! از دست پشه بند هم کاری ساخته نبود، خوب به خاطر دارم که یکبار سوسک ها به صورت دسته جمعی به خانه حمله آوردند که در میان آنها سوسک های بالدارِ درشتی نیز به چشم میخورد و ما تا صبح جارو به دست در حال کشتن و قلع و قمِ ارتش سوسک ها بودیم!
پدر ناگزیر همچون فرمانده کل قوا وارد صحنه شد و فردای آن روز تمام خانه را از بالا تا پایین سم پاشی کرد، راستش یک زمان هایی باید یک فرمانده قدرتمند و اندکی دیکتاتور وارد کارزار شود، کار ِ پدر درست بود از فردای آن روز ما جز اجساد لت و پار شده ی سوسک ها در منازل چیزی نمیدیدیم، سوسک های نگون بخت در حالی که به پشت افتاده بودند یا در حال جان دادن بودند یا جان داده بودند و اجسادشان یا توسط ما جمع آوری شده و به سطل زباله سپرده میشد یا توسط مورچه های مهربان تجزیه گشته و به عنوان وعده غذاییشان تناول میگردید. که البته مسلما اینکار نه بهداشتی بود و نه اصولی ولی آن زمان ها ما نمیدانستیم که باید از متخصصان این رشته کمک گرفت. خدا را شکر ما جان سالم به در بردیم ولی این کار خطرناک است و یک اشتباه ممکن است جبران ناپذیر باشد.
هر سال پدر با شروع فصل گرما کار سمپاشی را آغاز میکرد. در خانه های قدیمی از مشکلاتی که وجود داشت وجود همین سوسک ها بود اما خانه های آپارتمانی نیز یک چنین معضلاتی را دارند، سوسک های ریز آپارتمانی که برای خلاص شدن از شرشان ناگزیر باید اقدام به سم پاشی های گسترده کرد. گرچه ما این کار را به دست پدر خانواده سپردیم اما بهترین کار این است که از متخصصین مجرب برای این کار استفاده شود، به هر حال این سموم خطرناک هستند و دوزشان باید توسط متخصصین مربوطه اندازه گیری شود تا از پیش آمدن مشکلات در آینده جلوگیری شود.
سمپاشی منازل
سمپاشی منازل از اهمیت بسیاری برخوردار است و اگر توسط افراد غیر متخصص انجام شود، خسارات زیادی به بار می آورد. در سمپاشی منازل رعایت نکات سمپاشی اهمیت بسیاری دارد. سمپاشی توسط افراد غیر حرفه ای می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد و خطرات جانی و مالی به بار آورد.
نکته مهم در این مساله این است که افراد ناآشنا با استفاده از سموم نباتی، سلامت افرادخانواده بخصوص کودکان، میانسالان، خانم های باردار و بیماران قلبی، کلیوی، ریوی و … را به خطر می اندازند. استفاده از سموم نباتی غیراستاندارد و تایید نشده خطر سقط جنین، مشکلات پوستی، عصبی و تنفسی را افزایش می دهد.
در حال حاضر یکی از اصلی ترین اقدامات در مبارزه با حشرات و جانوران موذی، استفاده از سموم شیمیایی است. ضمن اینکه افرادی هم هستند که خودشان از عطاری ها اقدام به خرید سم می کنند و بدون در نظر گرفتن دوز مصرفی و یا پیروی از دستورالعمل های اشتباه، از آن استفاده می کنند و با این کار علاوه بر آسیب رساندن به سلامت افراد خانه، حشرات هدف را نسبت به این گونه سموم مقاوم می کنند.
گاهی ریختن این سم ها در چاه های فاضلاب موجب بیماری و نابودی میکروارگانیسم های موجود در چاه می شود و به محیط زیست آسیب می رساند. بسیاری از سم های موجود در عطاری ها و سم فروشی های غیر معتبر، سموم گیاهی درجه پایین و محتوی مواد دکلره است که می تواند تا 40 سال در محل باقی بماند و از خانواده د.د.ت محسوب می شود که بسیار خطرناک است.
تا چند سال پیش، صدور مجوز فعالیت شرکت های سم پاشی بر عهده وزارت کشاورزی بود، اما این وظیفه بر عهده وزارت بهداشت گذاشته شد و در حال حاضر، این مجوز توسط معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی صادر می شود. این مجوز توسط وزارت بهداشت فقط به 4 رشته حشره شناسی و مبارزه با حشرات ناقل، بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای و گیاه شناسی داده می شود که شرکت سم پاشی تأسیس کنند و بازرسان بهداشت بعد از برگزاری یک آزمون، بازدید از وسایل و محل و تایید سم مورد استفاده، برای مسئول فنی شرکت مجوز فعالیت 2 ساله صادر می کنند که پس از 2 سال دوباره باید تمدید شود.
باید به خاطر سپرد که حتماً از شرکت های سم پاشی دارای مجوز از وزارت بهداشت برای این کار کمک گرفته شود و تا چند ساعت پس از سم پاشی، خانه خالی از سکنه باشد تا بخار و ذرات معلق سم از بین برود.
سم تا زمانی که مرطوب است می تواند مسمومیت ایجاد کند. به همین دلیل توصیه می شود هنگام سم پاشی و تا 48 ساعت بعد، کودکان زیر 6 سال، خانم های باردار، افرادی که دچار بیماری های ریوی، قلبی، کلیوی، حساسیت و بیماری های پوستی هستند، در خانه حضور نداشته باشند.
یکی دیگر از خاطرات دیگر کودکیم این است که در نزدیکی ما چلو کبابی بسیار محبوبی وجود داشت و پدر همیشه ما را برای رو زهای پنجشنبه و جمعه به آنجا میبرد تا زمانی که در دسشویی رستوران سوسک های ریز فراوانی مشاهده کرد و دیگر اجازه نداد هیچ یک از اعضای خانواده پایشان را به آن رستوران بگذارند. یکی از آیتم های مهم انتخاب یک رستوران وجود بهداشت است. بهداشت نه به آن معنا که ظروف از تمیزی برق بزند بلکه به آن معنا که زیر ساخت های یک رستوران اساسی باشد و آلودگی طوری کنترل شود که اثری از حشرات و حیوانان موذی در یک رستوران مشاهده نشود. برای این کار نیز حتما نیاز به متخصصینی هست که در این کار سر رشته داشته باشند. رستوران مواد غذایی وجود دارد به همین دلیل با توجه به حفظ سلامت مشتریان یک رستوران باید این مسئله در راس رسیدگی های مدیریت رستوران قرار گیرد.
سمپاشی رستوران
وجود آفاتی نظیر؛ سوسک ریز آلمانی، پشه، مگس و … در محیط داخلی فروشگاهها و رستوران ها باعث بروز مشکلاتی به لحاظ بهداشتی و اقتصادی می شود. با توجه به اینکه رعایت بهداشت در اینگونه مکان ها مسئله ی بسیار مهمی ست تا حد امکان باید از ورود این حشرات موذی به این اماکن جلوگیری کرد. در صورت مشاهده ی هر نوح حشره و جانور موذی، نیاز هست که فورا اقدامات لازم را انجام دهید. سمپاشی رستوران باید توسط افراد متخصص صورت بگیرد.
سمپاشی موش
۵۰ سال پیش وقتی آن موجود موذی با خانواده خود وارد شهرهای بزرگ ما شد تحقیقات نشان داد این مهمان ناخوانده چیزی نبود جز یک موش آن هم از نوع نروژی که اولین بار از راه گمرک وارد پایتخت شد و دیگر دلشان نیامد این شهر را ترک کنند این درحالی است که موش نروژی نسبت به همنوعانش درشت تر بوده و در رژیم غذایی اش به همه چیز خوری معروف است . حالا موش های نروژی نزدیک به 5 دهه است که شهر های ما را برای زندگیشان انتخاب کرده اند و به نوعی شهروند این شهرها شده اند . شواهد هم بیان گر این واقعیت هست که آنان چنان از زندگی در محیط های شهری لذت می برند که به هیچ قیمتی حاضر به ترک آن نیستند .
چرا ؟
مدت هاست دیدن موش های چاق و چله ای که در هر ساعتی از شبانه روز داخل رفیوژ ها و نهرها جست و خیز کرده و یا بین شمشاد های کنار جدول پرسه می زنند به صحنه ای عادی و البته تکراری در زندگی روزمره شهروندان تبدیل شده است . برخی شهروندان هم که با عدم رعایت نظافت و ریختن زباله ها در کنار خیابان و داخل جوی ها سفره رنگارنگی از خوراکی های متنوع و جالب توجه برای موش ها می گسترانند .
موشهای شهر ما رنج و خطر عبور از معابر و خیابان ها و لابه لای خودرو ها و عابران پیاده را به جان می خرند تا خود را به زباله های رها شده در اطراف مغازه ها و رستوران ها برسانند . به خصوص آن که وقتی هوا حسابی گرم می شود و به این سفره رنگارنگ زباله های آب میوه های خوشمزه چسبناک و شیرین نیز اضافه خواهد شد .
موش های شهر ما حالا دیگر از نظر جثه با گربه ها هم برابری می کند . آن ها به راحتی در کوچه ها و کانال ها و جوی ها جولان می دهند و دیگر از حضور گربه ها ابایی ندارند و شاید به همین دلیل است که دیگر شهرداری ها هم نمی توانند برای از بین بردن موش ها روی گربه ها حساب باز کنند .در واقع باید گفت گربه های شهری نمی توانند از پس موش های فاضلاب بربیایند زیرا این موش ها بزرگ هستند و گربه ها از موش های کوچک خانگی استفاده می کنند که تازه آن ها را نیز نمی خورند و فقط با موش ها بازی کرده و سپس آن ها را می کشند . گوشت موش های فاضلاب برای گربه ها هم لذیذ نیست .
مشخصات موش های خانگی :
موس موسکولوس : (موش خاکستری ): وزن 10 تا 21 گرم پوزه نوک تیز طول بدن 6 تا 10 سانتی متر دم مساوی یا بلندتر از مجموعه طول سر و بدن گوش ها بزرگ و مشخص رنگ پوست خاکستری
راتوس نروژیکوس : (موش فاضلابی ) : وزن 150 تا 600 گرم پوزه گرد جثه بزرگ طول بدن 18 تا25 سانتی متر دم کوتاه تر از مجموع طول سر و بدن کوشها نسبتا کوچک و تا نیمه داخل موهاست رنگ پوست خاکستری مایل به قهوه ای
سه طریق مبارزه با موش :
1- روش های شیمیایی ( طعمه مسموم )
2- مبارزه مکانیکی
3- بهسازی محیط
هر روشی که برای مبارزه با موش انتخاب می شود باید در تمام مناطق به صورت هم زمان و هماهنگ با یک برنامه خاص و کنترل شده صورت گیرد .
1 استفاده ازسموم خوراکی شامل : سموم ضد انعقادی که باید دور از دسترس اطفال و افراد نا آگاه کار گذاشته شود و سمومی که با محیط زیست تطابق داشته باشد
2- استفاده از تله های چسبی و یا زنده گیر
3- منافذ دیواره ها و سوراخ موش ها را با سیمان و قطعات کوچک فلزی یا خرده شیشه مسدود کرده و اطراف مجاری آب و فاضلاب واطراف محل دخول لوله ها به ساختمان با سیمان محکم گردد .
کلیه ظروف آب را در هنگام شب تخلیه شود . پنجره ها و درب ها را با توری محکم تجهیز کنید . از پخش مواد غذایی در انبار ها و ساختمان های آلوده به موش جلوگیری گردد و سعی شود مواد غذایی در ظروف دربسته نگهداری گردد . زباله ها را تا رسیدن رفتگران شهرداری در کیسه های زباله و در ظروف دربسته در منزل نگهداری کنید .
زیان آوری موش ها :
1- اهمیت بهداشتی
2- اهمیت اقتصادی
اهمیت بهداشتی : موش از نظر بهداشتی بیشتر از هفت نوع بیماری به انسان منتقل می کند برخی از این بیماری ها مانند طاعون به صورت اپیدمی ظاهر می شود و مرگ و میر حاصل از بعضی بیماری های منتقله از موش 10 تا 48 %متغیر است .
بیماری های منتقله از موش :
طاعون تیفوس موشی -یرقان هموراژیک لپتواسپیروز ترشیئون سودوکو سالمونلو و سالک جلدی نوع روستایی (سودوکو 10 %و یرقان هموراژیک تا 48%مرگ و میر را دارد ).
اهمیت اقتصادی : زیان های اقتصادی موش چشمگیر است به طوری که 840 موش طی یکسال 15 تن مواد غذایی مصرف می کنند . همچنین موش ها در حین مصرف مواد غذایی خسارت های زیادی به تاسیسات و امکانات مراکز مصرف وارد می کنند و بررسی خسارت های وارده بر اساس تولید مثل سریع موش ها و میزان زاد و ولد آن ها که معمولا در طی یکسال تا 5 بار به طور متوسط زایش داشته و هر بار بین 14 تا 16 بچه به دنیا می آورند رقم نسبتا بزرگی را نشان می دهد .
بزرگترین قدم در راه مبارزه با موش :
· 1- محیط خانه و اطراف آن را تمیز نگه دارید . زباله هارا در کیسه های مخصوص جمع آوری نمایید . مواد غذایی و زباله های اضافی را در نهر ها و محل های خالی اطراف منزل نریزید و از دیگر همسایگان خود هم بخواهید که از این روش خوب پیروی کنند .
· 2- با قرار دادن مواد غذایی در ظروف سر بسته و کنترل دستشویی ها و توالت ها و وان حمام و اطراف مجاری فاضلاب و غیره به خصوص در هنگام شب محیط را تا حد امکان خشک کنید و آب و مواد غذایی را از دسترس موش ها دور کنید . در صورت احساس وجود موش در منزل با شناسایی لانه محل های رفت و آمد آن ها برنامه برای مبارزه تهیه کنید (با ریختن کمی گرد نرم در کنار دیواره ها می توانید آن ها ردیابی کنید) . بهترین روش مبارزه در منازل استفاده از تله ی چسبی موش گیر است که تهیه این نیز به راحتی میسر است .
این تله ها باید در مسیر رفت و آمد موش ها (کنار دیوار ) قرار داده شوند . حتی الامکان از طعمه گوشتی نظیر سوسیس و کالباس استفاده شود .
عادات غذایی :
موش های نروژی تقریبا هر نوع غذایی می خورند . وقتی حق انتخاب داشته باشند به لحاظ تغذیه ای رژیم متعادل را انتخاب می کنند و حتی غذاهای تازه و کامل را به جای غذاهای آلوده و کثیف انتخاب می کنند . آن ها دانه های حبوبات و گوشت ها و ماهی و مغز ها و بعضی از آن ها را ترجیح می دهند . موش ها در روز زمانی که غذا های خشک مصرف می کنند حدود 15 تا30 میلی لیتر آب می خورند . اما وقتی غذا های آبدار در دسترس باشد به آب کمتری نیاز دارند . غذا های زباله های خانگی یک رژیم نسبتا متعادل را می دهند و همچنین نیاز های آنان آب را برآورده می کند .
زیست شناسی کلی . تولید مثل . رفتار : موش های نروژی عمدتا شب رو هستند . آن ها معمولا در حدود غروب وقتی که شروع به جست و جوی آب و غذا می کنند فعال می شوند . بعضی از آن ها در طی ساعات روز وقتی که جمعیت موش ها زیاد باشد فعال می شوند . موش ها قدرت بینایی ضعیفی دارند بیشتر تکیه بر شنوایی و حس بویایی و چشایی و لامسه عالیشان دارند .
خسارت و شناسایی خسارت :
موش های نروژی مواد غذایی و غذای حیوانات را استفاده و آلوده می کنند . آن ها به محصولات مزارع پیش و در طی برداشت و در طی عمل آوری و ذخیره سازی خسارت می زنند . موش ها همچنین به مخازن و مواد بسته بندی آسیب می رسانند . موش ها باعث خسارت ساختاری به ساختمان ها به وسیله نقب زنی و جویدن می شوند . به فونداسیون های ساختمان ها و زیر بنا ها را آسیب می زنند و باعث نشست در جاده ها و بستر های راه آهن ها می شوند و به جوی های کانال های آب روش های شیمیایی : یاری و خاک ریز ها خسارت می زنند . موش ها می توانند سیم های الکتریکی یا لوله های آب را در ساختمان ها یا زیرزمین بجوند . آن ها با جویدن شکاف های در ها و درز های پنجره و دیوار ها و سقف ها و بام ها به ساختار ها آسیب می زنند . خسارت قابل توجه به ساختا های عایق بندی شده می تواند در نتیجه نقب زنی موش و لانه سازی در دیوار ها رخ می دهد .
منابع، همشهری آنلاین، شرکت سم پاشی یاران، شرکت سم پاشی تهران
